دعای پنجاه و یکم صحیفه سجادیه کامله | دعای صد و شصت و سوم صحیفه سجادیه جامعه |
دعای تضرع و فروتنی به درگاه خداوند:
این دعا پنجاه و یکمین دعا از ادعیه صحیفه سجادیه و صد و شصت و سومین دعا از مجموعه دعاهای صحیفه جامعه می باشد.
حضرت علی بن الحسین (علیه السلام) دعای تضرع و فروتنی به درگاه خداوند را با سپاسگزاری در برابر احسان و نعمت های بی شمارش پرودگار آغاز نموده و بندگان را ناتوان و عاجز از شکرگزاری حقیقی دانسته اند.
امام سجاد (علیه السلام) دعای تضرع و فروتنی به درگاه خداوند را برای کسب نهایت خشنودی و رضایت الهی، آمرزش گناهان، رهایی از هلاکت و نابودی و پناهندگی به پیشگاه حق تعالی تقریر فرموده اند.
دعای تضرع و فروتنی به درگاه خداوند، ارکان و معیارهای مهمی از جمله؛ احسان خداوند به بندگان پیش از درخواست آن ها، درخواست اجابت دعا به وقت ناچاری، بازگرداندن بلاهای سخت از انسان توسط خداوند، تسبیح خداوند با جان، زبان، عقل و خرد، حفظ آبرو در پرتوی عیب پوشی خداوند، فرار از گناهان هلاک کننده و توکل بر خدا به عنوان تنها راه نجات و برون رفت از مشکلات را در خود جای داده است.
نکته طلایی دعای تضرع و فروتنی به درگاه خداوند گریختن به سوی حضرت حق از گناهان و نومید نشدن از این بازگشت می باشد.
إِلٰهیٖ أَحْمَدُکَ وَأَنْتَ لِلْحَمْدِ أَهْلٌ عَلیٰ حُسْنِ صَنِیعِکَ إِلَیَّ، وَسُبُوغِ نَعْمَائِکَ عَلَیَّ، وَجَزِیلِ عَطَائِکَ عِنْدِی، وَعَلیٰ مٰا فَضَّلْتَنِی مِنْ رَحْمَتِکَ، وَأَسْبَغْتَ عَلَیَّ مِنْ نِعْمَتِکَ، فَقَدِ اصْطَنَعْتَ عِنْدِی مٰا یَعْجِزُ عَنْهُ شُکْرِی.
خدای من تو را سپاس میگزارم و تو شایستۀ سپاسی. سپاس در برابر احسان نیکویت به من و فراوانی نعمتهایت بر من و عطای بزرگت نزد من. سپاس بر رحمتت که به سبب آن مرا برتری بخشیدی و بر نعمتت که بر من سـرشار و فراوان فرمودی؛ به اندازهای به من خوبی کردی که سپاس و شکرم از آن وامانده و ناتوان است.
وَلَوْ لاٰ إِحْسَانُکَ إِلَیَّ، وَسُبُوغُ نَعْمَائِکَ عَلَیَّ، مٰا بَلَغْتُ إِحْرَازَ حَظِّی، وَلاٰ إِصْلَاحَ نَفْسِی، وَلٰکِنَّکَ ابْتَدَأْتَنِی بِالْإِحْسَانِ، وَرَزَقْتَنِی فیٖ أُمُورِی کُلِّهَا الْکِفَایَهَ، وَصَـرَفْتَ عَنِّی جَهْدَ الْبَلَاءِ، وَمَنَعْتَ مِنِّی مَحْذُورَ الْقَضَاءِ.
و اگر احسانت نسبت به من نبود و نعمتهای سـرشارت در سـرزمین زندگی من نـمیریخت، نـمیتوانستم نصیب خود را از آن به دست آورم و وجودم را اصلاح کنم. این تو بودی که بیمقدّمه، احسانت را نسبت به من آغاز کردی و کفایت و بینیازی در تـمام کارهایم را روزی من کردی و رنج و زحمت بلا را از من گرداندی و قضای دهشتزا را از من منع کردی.
إِلٰهیٖ فَکَمْ مِنْ بَلاٰءٍ جَاهِدٍ قَدْ صَـرَفْتَ عَنِّی، وَکَمْ مِنْ نِعْمَهٍ سَابِغَهٍ أَقْرَرْتَ بِهٰا عَیْنِی، وَکَمْ مِنْ صَنِیعَهٍ کَرِیـمَهٍ لَکَ عِنْدِی. أَنْتَ الَّذِی أَجَبْتَ عِنْدَ الِاضْطِرَارِ دَعْوَتِی، وَأَقَلْتَ عِنْدَ الْعِثَارِ زَلَّتِی، وَأَخَذْتَ لیٖ مِنَ الْأَعْدَاءِ بِظُلاٰمَتِی.
خدای من، چه بسیار بلای جانکاه که از من گرداندی و چه بسیار نعمت فراوانی که دیدهام را به آن روشن ساختی و چه بسیار خوبیهای ارجمندی که از ناحیۀ تو نزد من است! تویی که به وقت ناچاری و درماندگی، دعایم را اجابت کردی؛ و به وقت افتادن در مهلکۀ گناه، از لغزشم گذشتی؛ و حقوق مرا که دشمنان به زور و ستم از من ربوده بودند، بازستاندی.
إِلٰهیٖ مٰا وَجَدْتُکَ بَخِیلًا حِینَ سَأَلْتُکَ، وَلاٰمُنْقَبِضاً حِینَ أَرَدْتُکَ، بَلْ وَجَدْتُکَ لِدُعَائِی سَامِعاً، وَلِمَطَالِبِی مُعْطِیاً، وَوَجَدْتُ نُعْمَاکَ عَلَیَّ سَابِغَهً فیٖ کُلِّ شَأْنٍ مِنْ شَأْنِی، وَ کُلِّ زَمَانٍ مِنْ زَمَانِی. فَأَنْتَ عِنْدِی مَحْمُودٌ، وَصَنِیعُکَ لَدَیَّ مَبْـرُورٌ، وَتَحْمَدُکَ نَفْسِی وَلِسَانِی وَعَقْلِی حَمْداً یَبْلُغُ الْوَفَاءَ وَحَقِیقَهَ الشُّکْرِ، حَمْداً یَکُونُ مَبْلَغَ رِضَاکَ عَنِّی، فَنَجِّنِی مِنْ سَخَطِکَ.
خدای من! هنگامیکه در پیشگاهت به گدایی برخاستم، تو را بخیل نیافتم؛ و زمانی که آهنگ تو کردم، منقبض و گرفتهات ندیدم؛ بلکه تو را شنوندۀ دعایم و عطاکنندۀ خواستههایم یافتم؛ و نعمتهایت را در هر حالی از حالاتم و هر زمانی از زمانهایم، بر خود سـرشار و کامل مشاهده کردم. تو نزد من ستودهای؛ و خوبیات نزد من، مورد سپاس و شکر است. جان و زبان و عقل من تو را میستایند؛ ستایشی که بر عرصۀ کمال و حقیقت شکر برسد؛ ستایشی که در قلّۀ نهایت خشنودی تو از من باشد؛ پس مرا از خشمت نجات ده.
یٰا کَهْفِی حِینَ تُعْیِینِی الْمَذَاهِبُ وَیٰا مُقِیلِی عَثْـرَتِی، فَلَوْ لاٰ سَتْـرُکَ عَوْرَتِی لَکُنْتُ مِنَ الْمَفْضُوحِینَ، وَیٰا مُؤَیِّدِی بِالنَّصْـرِ فَلَوْ لاٰنَصْـرُکَ إِیّٰایَ لَکُنْتُ مِنَ الْمَغْلُوبِینَ، وَیٰا مَنْ وَضَعَتْ لَهُ الْمُلُوکُ نِیـرَ الْمَذَلَّهِ عَلیٰ أَعْنَاقِهَا فَهُمْ مِنْ سَطَوَاتِهِ خَائِفُونَ، وَیٰا أَهْلَ التَّقْوىٰ، وَیٰا مَنْ لَهُ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنىٰ. أَسْأَلُکَ أَنْ تَعْفُوَ عَنِّی، وَتَغْفِرَ لیٖ، فَلَسْتُ بَرِیئاً فَأَعْتَذِرَ، وَلاٰ بِذِی قُوَّهٍ فَأَنْتَصِـرَ، وَلاٰ مَفَرَّ لیٖ فَأَفِرَّ،
ای پناه من در زمانی که راههای گوناگون و بیربط مرا خسته میکند و به زحمت میاندازد. ای گذشتکننده از لغزشهایم؛ اگر عیبپوشی تو نبود، از رسواشدگان بودم؛ ای توانایی دهندۀ من به نصـرت و یاری، اگر یاری تو نبود از شکستخوردگان بودم. ای که پادشاهان یوغ ذلّت و خواری را در پیشگاهش به گردن نهادهاند و از عذابها و عقابهایش ترسانند! ای شایستۀ تقوا! ای که نامهای نیکو برای اوست! از تو میخواهم که از من بگذری و مرا بیامرزی؛ بیگناه نیستم تا معذور باشم؛ نیرومند نیستم تا پیروزی به دست آورم؛ گریزگاهی ندارم تا بگریزم،
وَأَسْتَقِیلُکَ عَثَـرَاتِی، وَأَتَنَصَّلُ إِلَیْکَ مِنْ ذُنُوبِی الَّتِی قَدْ أَوْبَقَتْنِی وَأَحَاطَتْ بیٖ فَأَهْلَکَتْنِی، مِنْهٰا فَرَرْتُ إِلَیْکَ رَبِّ تَائِباً فَتُبْ عَلَیَّ، مُتَعَوِّذاً فَأَعِذْنِی، مُسْتَجِیراً فَلاٰ تَخْذُلْنِی، سَائِلًا فَلاٰ تَحْرِمْنِی، مُعْتَصِماً فَلاٰ تُسْلِمْنِی، دَاعِیاً فَلاٰ تَرُدَّنِی خَائِباً. دَعَوْتُکَ یٰا رَبِّ مِسْکِیناً مُسْتَکِیناً، مُشْفِقاً خَائِفاً، وَجِلًا فَقِیراً، مُضْطَرّاً إِلَیْکَ،
گذشت از لغزشهایم را از تو میخواهم؛ از گناهانی که مرا به ذلّت و خواری نشانده و سـراپایم را گرفته و به عرصۀ هلاکت در آورده، بیزاری میجویم. پروردگارم! از تـمام گناهانم در حال توبه و انابه به جانب تو گریختم؛ پس توبهام را بپذیر. پناهندهام! پناهم ده. امان میخواهم، واگذارم نکن. گدایم، محرومم مفرما. دست به دامانم، رهایم مکن. خواهندهام، نومیدم برمگردان. ای پروردگارم! در حالی که مسکین، درمانده، هراسناک، بیمناک، ترسناک، تهیدست و مضطرّ به درگاه توام؛ تو را میخوانم.
أَشْکُو إِلَیْکَ یٰا إِلٰهیٖ ضَعْفَ نَفْسِی عَنِ الْمُسَارَعَهِ فِیمٰا وَعَدْتَهُ أَوْلِیَاءَکَ، وَالْمُجَانَبَهِ عَمّٰا حَذَّرْتَهُ أَعْدَاءَکَ، وَکَثْـرَهَ هُمُومِی وَوَسْوَسَهَ نَفْسِی. إِلٰهیٖ لَمْ تَفْضَحْنِی بِسـَرِیرَتِی، وَلَمْ تُهْلِکْنِی بِجَرِیرَتِی، أَدْعُوکَ فَتُجِیبُنِی وَإِنْ کُنْتُ بَطِیئاً حِینَ تَدْعُونِی، وَأَسْأَلُکَ کُلَّمٰا شِئْتُ مِنْ حَوَائِجِی، وَحَیْثُ مٰا کُنْتُ وَضَعْتُ عِنْدَکَ سِـرِّی، فَلاٰ أَدْعُو سِوَاک، وَلاٰ أَرْجُو غَیْرَکَ،
ای خدای من! از ناتوانی وجودم، نـمیتوانم نسبت به آنچه به دوستانت وعده دادی شتاب ورزم؛ و از آنچه دشمنانت را از آن بر حذر داشتی، دوری کنم؛ و از اندوه زیادم و وسوسۀ نفسم، به تو شکایت میکنم. خدای من! به خاطر زشتی باطنم رسوایم مکن و به گناهم هلاکم مساز. تو را میخوانم و تو مرا اجابت میکنی؛ گر چه هنگامیکه تو مرا میخوانی، در اجابتت کندی میکنم. هر حاجتی که دارم، از تو میطلبم؛ و هر کجا و در هر موقعیتی که باشم، رازم را به تو میسپارم. غیر تو کسی را نـمیخوانم و به احدی جز تو امید ندارم.
لَبَّیْکَ لَبَّیْکَ، تَسْمَعُ مَنْ شَکَا إِلَیْکَ، وَتَلْقىٰ مَنْ تَوَکَّلَ عَلَیْکَ، وَتُخَلِّصُ مَنِ اعْتَصَمَ بِکَ، وَتُفَرِّجُ عَمَّنْ لاٰذَ بِکَ. إِلٰهیٖ فَلاٰ تَحْرِمْنِی خَیْرَ الآْخِرَهِ وَالْأُولیٰ لِقِلَّهِ شُکْرِی، وَاغْفِرْ لیٖ مٰا تَعْلَمُ مِنْ ذُنُوبِی، إِنْ تُعَذِّبْ فَأَنَا الظَّالِمُ الْمُفَرِّطُ الْمُضَیِّعُ الآْثِمُ الْمُقَصّـِرُ الْمُضَجِّعُ الْمُغْفِلُ حَظَّ نَفْسِی، وَإِنْ تَغْفِرْ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ.
گوش به فرمان توام؛ گوش به فرمان توام؛ شکایت کسی را که به درگاهت شکایت کند میشنوی؛ و به آنکه به حضـرتت اعتماد کند، رو میکنی؛ و هر که به دامان رحمتت در آویزد، از ناراحتی و رنج رهاییاش میدهی؛ و هر که به تو پناه آورد، غم و اندوهش را بر طرف میکنی. خدای من! به خاطر کمی سپاسگزاریام، از خیر آخرت و دنیا محرومم مکن؛ و گناهانی که از من خبـر داری، بیامرز. اگر مرا عذاب کنی، من همان ستمکار، برباد دهنده، تباهکننده، گناهکار، کوتاهی کننده، سست رأی و ساده لوح و کودن نسبت به نصیب و بهرۀ خویشم؛ و اگر مرا بیامرزی، تو مهربانترین مهربانانی!