دعای شصت و سه – برای پدر و مادرش (علیهماالسلام)

دعا برای پدر و مادر:

این دعا در ادعیه صحیفه سجادیه بیست و چهارمین دعا و در کتاب صحیفه جامعه به عنوان شصت و سومین دعا تنظیم شده است.

حضرت زین العابدین (علیه السلام) این نیایش سراسر حکمت را جهت ادای حقوق والدین توسط فرزندان تقریر فرموده اند. ایشان در دعا برای پدر و مادر درخواست توفیق خدمت خالصانه به والدین را دارند.

فرازهای دعا برای پدر و مادر با بهترین و برترین درودها بر محمد و آل محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) آغاز شده و در خلال دعا بیشترین توفیقات در احسان به والدین از خدواند منان درخواست شده است. امام سجاد (علیه السلام) در دعا برای پدر و مادر از حضرت حق تعالی تقاضا کرده اند که از گناهان پدران و مادران به خاطر اذیت و آزاری که از فرزندان به آنها می رسد، درگذرد.

در مضامین اصلی دعا برای پدر و مادر، از درخواست بزرگ دیدن والدین، استحکام خانواده، نتیجه مهرورزی به والدین، مقدم کردن خواهش پدر و مادر بر خواهش خود، نرمش و مهربانی به آنها، دعا برای مصونیت از عاق والدین، واجب بودن ادای حقوقشان و ناتوانی انسان از ادای حقوق پدر و مادر، آموزه های ارزشمندی به چشم می خورد.

دعا برای پدر و مادر تحت الشعاع این متون غنی به انسان علم چگونگی رفتار صحیح با والدین را آموزش می دهد.

  نکته طلایی دعا برای پدر و مادر یاری جستن از خداوند متعال برای موفقیت در انجام وظایف فرزندی بدون احساس غرور و تنبلی می باشد.

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَرَسُولِکَ، وَأَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ، وَاخْصُصْهُمْ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ، وَرَحْمَتِکَ وَبَرَکَاتِکَ وَسَلَامِکَ، وَاخْصُصِ اَللّٰهُمَّ وَالِدَیَّ بِالْکَرَامَهِ لَدَیْکَ، وَالصَّلَاهِ مِنْکَ، یٰا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

خداوندا، بر محمّد بنده و فرستاده‌ات و بر اهل بیت پاکش درود فرست و آنان را به برترین درودها و رحمت و برکات و سلام خود، مخصوص گردان، خداوندا پدر و مادرم را به گرامی داشتـن نزد خود و درود از جانب حضـرتت برگزین، ای مهربان‌ترین مهربانان.

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَأَلْهِمْنِی عِلْمَ مٰا یَجِبُ لَهُمٰا عَلَیَّ إِلْهَاماً، وَاجْمَعْ لیٖ عِلْمَ ذٰلِکَ کُلِّهِ تَـمَاماً، ثُمَّ اسْتَعْمِلْنِی بِـمٰا تُلْهِمُنِی مِنْهُ، وَوَفِّقْنِی لِلنُّفُوذِ فِیمٰا تُبَصِّـرُنِی مِنْ عِلْمِهِ، حَتّٰى لاٰیَفُوتَنِی اسْتِعْمَالُ شَیْ‏ءٍ عَلَّمْتَنِیهِ، وَلاٰ تَثْقُلَ أَرْکَانِی عَنِ الْحُفُوفِ فِیمٰا أَلْهَمْتَنِیهِ. اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ کَمٰا شَـرَّفْتَنَا بِهِ، وَصَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ کَمٰا أَوْجَبْتَ لَنَا الْحَقَّ عَلَی الْخَلْقِ بِسَبَبِهِ.

خداوندا بر محمّد و آل محمّد درود فرست و دانش آنچه از حقوق ایشان بر من واجب است، به من الهام کن؛ و دانش همۀ آن حقوق واجبه را برایم فراهم آور؛ سپس مرا به آنچه در این زمینه الهام کرده‌ای به کار گیر و برای انجام آنچه به دانستنش بینایم می‌کنی توفیق ده تا به کار بستـن چیزی که به من آموخته‌ای از دستم نرود و اندامم از خدمت کردن بر اساس حقوقی که به من الهام فرموده‌ای، سنگین نشود. خداوندا بر محمّد و آلش درود فرست، چنانکه ما را به وجود مبارکش شـرافت دادی و بر محمّد و آلش درود فرست، همان‌سان ‌که به سبب حضـرتش حقّی به سود ما برعهدۀ مردم واجب فرمودی.

اَللّٰهُمَّ اجْعَلْنِی أَهَابُهُمَا هَیْبَهَ السُّلْطَانِ الْعَسُوفِ، وَأَبَرُّهُمَا بِرَّ الْأُمِّ الرَّؤُوفِ، وَاجْعَلْ طَاعَتِی لِوَالِدَیَّ، وَبِرِّی بِهِمٰا أَقَرَّ لِعَیْنِی مِنْ رَقْدَهِ الْوَسْنَانِ، وَأَثْلَجَ لِصَدْرِی مِنْ شَـرْبَهِ الظَّمْاٰنِ حَتّٰى أُوثِرَ عَلیٰ هَوَایَ هَوَاهُمَا، وَأُقَدِّمَ عَلیٰ رِضَایَ رِضَاهُمٰا، وَأَسْتَکْثِـرَ بِرَّهُمَا بیٖ وَ اِنْ قَلَّ، وَأَسْتَقِلَّ بِرّی بِهِمٰا وَاِنْ کَثُـرَ. اَللّٰهُمَّ خَفِّضْ لَهُمٰا صَوْتِی، وَأَطِبْ لَهُمٰا کَلَامِی، وَأَلِنْ لَهُمٰا عَرِیکَتِی، وَاَعْطِفْ عَلَیْهِمٰا قَلْبِی، وَصَیِّرْنِی بِهِمٰا رَفِیقاً، وَعَلَیْهِمٰا شَفِیقاً.

خداوندا چنانم قرار ده که از پدر و مادرم مانند ترسیدن از پادشاه ستمکار بتـرسم و به هر دو همچون مادری مهربان نیکی کنم و اطاعت و نیکوکاری‌ام را به آنان، در نظرم از خواب خواب‌آلوده شیرین‌تر و برای سوز سینه‌ام، از شـربت گوارا در ذائقۀ تشنه، خنک‌تر گردان تا خواستۀ هر دو را نسبت به خواستۀ خود بیشتـر دوست داشته باشم و خشنودی آن‌ها را بر خشنودی خود پیش اندازم و نیکوکاری ایشان را در حقّ خود، هر چند اندک باشد، زیاد شمارم و نیکوکاری خود را دربارۀ ایشان هر چند بسیار باشد، اندک به حساب آورم. خداوندا صدایم را در محضـر آنان آهسته و گفتارم را پاکیزه و دلنشین و خوی و خصلتم را نسبت به آنان نرم کن و دلـم را به هر دو مهربان ساز و مرا نسبت به هر دو اهل مدارا و نرمش و مهربان و دلسوز گردان.

اَللّٰهُمَّ اشْکُرْ لَهُمٰا تَرْبِیَتِی، وَأَثِبْهُمٰا عَلیٰ تَکْرِمَتِی، وَاحْفَظْ لَهُمٰا مٰا حَفِظَاهُ مِنِّی فیٖ صِغَرِی. اَللّٰهُمَّ وَمٰا مَسَّهُمَا مِنِّی مِنْ أَذًى، أَوْ خَلَصَ إِلَیْهِمٰا عَنِّی مِنْ مَکْرُوهٍ، أَوْ ضَاعَ قِبَلِی لَهُمٰا مِنْ حَقٍّ، فَاجْعَلْهُ حِطَّهً لِذُنُوبِهِمَا، وَعُلُوّاً فیٖ دَرَجَاتِهِمَا، وَزِیَادَهً فیٖ حَسَنَاتِهِمَا، یٰا مُبَدِّلَ السَّیِّئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ.

خداوندا آنان را به پاس پرورش من پاداش بخش و در برابر گرامی‌داشت من جزا عنایت فرما و هر چه را در کودکی‌ام نسبت به من منظور داشتند، در حقّ آنان منظور دار. خداوندا آنچه از جانب من آزار به ایشان رسیده، یا کار ناپسندی از سوی من نسبت به آن‌ها رخ داده، یا حقّی که از آنان بر عهدۀ من ضایع شده، همه را موجب ریختـن گناهان‌شان و بلندی مقام‌شان و افزونی خوبی‌های‌شان قرار ده، ای تبدیل‌کنندۀ بدی‌ها به چندین برابرش به خوبی‌ها.

اَللّٰهُمَّ وَمٰا تَعَدَّیَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ قَوْلٍ، أَوْ أَسْـرَفَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ فِعْلٍ، أَوْ ضَیَّعَاهُ لیٖ مِنْ حَقٍّ، أَوْ قَصَّـرَا بیٖ عَنْهُ مِنْ وَاجِبٍ فَقَدْ وَهَبْتُهُ لَهُمٰا، وَجُدْتُ بِهِ عَلَیْهِمَا، وَرَغِبْتُ إِلَیْکَ فیٖ وَضْعِ تَبِعَتِهِ عَنْهُمَا، فَإِنِّی لاٰ أَتَّهِمُهُمَا عَلیٰ نَفْسِی، وَلاٰ أَسْتَبْطِؤُهُمَا فیٖ بِرِّی، وَلاٰ أَکْرَەُ مٰا تَوَلَّیَاهُ مِنْ أَمْرِی

خداوندا آنچه را پدر و مادرم، در سخن گفتـن با من، اگر از اندازه بیرون رفتند، یا در کاری نسبت به من زیاده‌روی کردند، یا حقّی را از من به تباهی کشیدند، یا واجبی را نسبت به من کوتاهی کردند، همه را به آنان بخشیدم و همۀ آن‌ها را به هر دو نثار کردم و از تو می‌خواهم که وزر و وبال آن را از دوش آنان برداری؛ زیرا من آنان را نسبت به خود، در کوتاه آمدن‌شان از حقّم متهم نـمی‌کنم و آنان را در نیکوکاری‌شان دربارۀ خود سهل‌انگار نـمی‌دانم و از آنچه درباره‌ام انجام داده‌اند، ناراضی نیستم

یٰارَبِّ، فَهُمٰا أَوْجَبُ حَقّاً عَلَیَّ، وَأَقْدَمُ إِحْسَاناً إِلَیَّ، وَأَعْظَمُ مِنَّهً لَدَیَّ مِنْ أَنْ أُقَاصَّهُمَا بِعَدْلٍ أَوْ أُجَازِیَهُمَا عَلیٰ مِثْلٍ. أَیْنَ إِذاً یٰا إِلٰهٖی طُولُ شُغْلِهِمَا بِتَـرْبِیَتِی؟ وَأَیْنَ شِدَّهُ تَعَبِهِمَا فیٖ حِرَاسَتِی؟ وَأَیْنَ إِقْتَارُهُمَا عَلیٰ أَنْفُسِهِمَا لِلتَّوْسِعَهِ عَلَیَّ؟

ای پروردگار من! حقّ آنان بر من، از حقّ من بر آنان واجب‌تر و احسان‌شان به من پیش‌تر و دیرین‌تر و نعمت‌شان نسبت به من عظیم‌تر از این است که بر اساس عدالت، کارشان را تلافی کنم، یا با آنان مانند آنچه را با من رفتار کردند، رفتار کنم. ای خدای من! اگر چنین کنم، روزگار مدیدی که به تربیتم مشغول بودند و زحمت سختی که در نگاهداری من تحمّل کردند و آن همه بر خود تنگ گرفتند تا در زندگی من گشایش باشد، چه می‌شود؟!

هَیْهَاتَ مٰا یَسْتَوْفِیَانِ مِنِّی حَقَّهُمَا، وَلاٰ أُدْرِکُ مٰا یَجِبُ عَلَیَّ لَهُمَا، وَلاٰ أَنَا بِقَاضٍ وَظِیفَهَ خِدْمَتِهِمَا، فَصَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَأَعِنِّی یٰا خَیْرَ مَنِ اسْتُعِینَ بِهِ، وَوَفِّقْنِی یٰا أَهْدىٰ مَنْ رُغِبَ إِلَیْهِ، وَلاٰ تَجْعَلْنِی فیٖ أَهْلِ الْعُقُوقِ لِلْاٰبٰاءِ وَالْأُمَّهَاتِ یَوْمَ تُجْزىٰ کُلُّ نَفْسٍ بِـمٰا کَسَبَتْ وَهُمْ لاٰیُظْلَمُونَ.

بعید است که بتوانند حقّ خود را به طور کامل از من دریافت کنند و من قدرت ندارم حقوقی که از ایشان برعهدۀ من واجب شده، تدارک کنم؛ و وظیفۀ خدمت را نسبت به آن دو به جا آورم، پس بر محمّد و آلش درود فرست و ای عطاکننده‌ترین کسی که از او درخواست و تقاضا شود! مرا بر ادای حقّ آنان یاری ده و ای راهنماترین کسی که به او رو کنند! مرا برای خدمت به پدر و مادر توفیق عنایت کن و روزی که هر انسانی به خاطر آنچه مرتکب شده جزا داده می‌شود و در برنامه جزا به آنان ستم نـمی‌شود، مرا در زمرۀ آنان که عاقّ پدران و مادران‌اند قرار مده.

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَذُرِّیَّتِهِ، وَاخْصُصْ أَبَوَیَّ بِأَفْضَلِ مٰا خَصَصْتَ بِهِ آبَاءَ عِبَادِکَ الْمُؤْمِنِینَ وَأُمَّهَاتِهِمْ یٰا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ، اَللّٰهُمَّ لاٰتُنْسِنِی ذِکْرَهُمَا فیٖ أَدْبَارِ صَلَوَاتِی، وَفیٖ إِنیً مِنْ اٰنَاءِ لَیْلِی وَفیٖ کُلِّ سَاعَهٍ مِنْ سَاعَاتِ نَهَارِی. اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاغْفِرْ لیٖ بِدُعَائِی لَهُمٰا، وَاغْفِرْ لَهُمٰا بِبِـرِّهِمَا بیٖ مَغْفِرَهً حَتْماً، وَارْضَ عَنْهُمَا بِشَفَاعَتِی لَهُمٰا رِضیً عَزْماً، وَبَلِّغْهُمَا بِالْکَرَامَهِ مَوَاطِنَ السَّلَامَهِ.

خداوندا بر محمّد و آلش و بر نسل او درود فرست و پدر و مادرم را به برترین چیزی که پدران و مادران بندگان مؤمنت را به آن اختصاص دادی، اختصاص ده؛ ای مهربان‌ترین مهربانان! خداوندا یاد ایشان را در پی نـمازهایم و در هر وقتی از اوقات شبم و در هر ساعتی از ساعات روزم، از یادم مبـر. خداوندا بر محمّد و آلش درود فرست و مرا به برکت دعایی که برای آنان می‌کنم بیامرز و آنان را به خاطر احسان‌شان به من، در گردونه آمرزش قرار ده؛ آمرزشی لازم و قطعی و به خاطر شفاعتم در حقّ آنان، از آن‌ها خشنود شو، خشنودی استوار و پابرجا؛ و آنان را با گرامی داشتـن به جاهای سلامت برسان.

اَللّٰهُمَّ وَإِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لَهُمٰا فَشَفِّعْهُمَا فِیَّ، وَإِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لیٖ فَشَفِّعْنِی فِیهِمٰا، حَتّٰى نَجْتَمِعَ بِرَأْفَتِکَ فیٖ دَارِ کَرَامَتِکَ وَمَحَلِّ مَغْفِرَتِکَ وَرَحْمَتِکَ، إنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَالْمَنِّ الْقَدیِمِ، وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمینَ.

خداوندا اگر آمرزشت نسبت به آن‌ها بر من پیشی گرفته، پس ایشان را شفیع من قرار ده؛ و اگر مرا پیش از آن‌ها مورد مغفرت قرار داده‌ای، پس مرا شفیع آنان کن؛ تا در پرتو مهربانی‌ات، در سـرای کرامتت و جایگاه آمرزش و رحمتت گرد آییم؛ همانا تو دارای احسان عظیم و نعمت قدیمی و تو مهربان‌ترین مهربانانی.