دعای صد و چهل‌ و شش – در روز عید فطر

 

دعای چهل و ششم صحیفه سجادیه کاملهدعای صد و چهل و ششم صحیفه سجادیه جامعه

دعای روز عید فطر و جمعه:

این مناجات نامه چهل و ششمین دعا از ادعیه صحیفه سجادیه و صد و چهل و ششمین دعا از مجموعه دعاهای صحیفه جامعه می باشد.

امام زین العابدین (علیه السلام) در دعای روز عید فطر و جمعه به تمامی نعمت های خداوند اعتراف کرده و ضمن توصیف ویژگی های حضرت حق در صدد جلب رحمت خداوند می باشند.

در دعای روز عید فطر و جمعه حضرت سیدالعارفین (علیه السلام) مضامین توحیدی ارزشمندی را مورد توجه قرار داده اند، از جمله؛ ناامید شدن بندگان از درگاه الهی، ناچیزی موجودات در برابر وجود بی نهایت خداوند، شتاب نکردن خداوند در کیفر بندگان، اکرام نیازمندان، دعوت بندگان گنه کار به سوی درگاه الهی، باز بودن درهای رحمت الهی، عدالت در مجازات الهی، دعا برای عاقبت بخیری، گستردگی رزق الهی برای گناهکاران و اعتراف به واماندگی از روی عجز و ناتوانی.

در حقیقت دعاکننده در دعای روز عید فطر و جمعه با معارف تمام ناشدنی و صفات ستودنی حضرت حق تعالی آشنا شده و در آستان فرمانروای هستی به بیچارگی خود شهادت می دهد.

در فرازهای پایانی دعای روز عید فطر و جمعه امام سجاد (علیه السلام) درخواست بخشش و عطای نیکو در دنیا و بازگشتی باارزش و گرامی به سوی خداوند پس از پایان عمر را تقاضا دارند. 

  نکته طلایی دعای روز عید فطر و جمعه بهره مندی از مضامین خداشناسی در روزی ست که عنایت بخشی پادشاه عالم به بندگان خود اهمیت زیادی دارد.


هرگاه از نمازش فراغت می‌یافت به پا می‌خواست و سپس روی به قبله می‌کرد و نیز در روز جمعه می‌گفت:

یٰا مَنْ یَرْحَمُ مَنْ لاٰ یَرْحَمُهُ الْعِبَادُ، وَیٰا مَنْ یَقْبَلُ مَنْ لاٰتَقْبَلُهُ الْبِلَادُ، وَیٰا مَنْ لاٰیَحْتَقِرُ أَهْلَ الْحَاجَهِ إِلَیْهِ، وَیٰا مَنْ لاٰیُخَیِّبُ الْمُلِحِّینَ عَلَیْهِ، وَیٰا مَنْ لاٰتَجْبَهُ بِالرَّدِّ أَهْلَ الدّٰالَّهِ عَلَیْهِ، وَیٰا مَنْ یَجْتَبِی صَغِیرَ مٰا یُتْحَفُ بِهِ وَیَشْکُرُ یَسِیرَ مٰا یُعْمَلُ لَهُ، وَیٰا مَنْ یَشْکُرُ عَلَی الْقَلِیلِ وَیُجَازِی بِالْجَلِیلِ، وَیٰا مَنْ یَدْنُو إِلیٰ مَنْ دَنَا مِنْهُ، وَیٰا مَنْ یَدْعُو إِلیٰ نَفْسِهِ مَنْ أَدْبَرَ عَنْهُ، وَیٰا مَنْ لاٰیُغَیِّرُ النِّعْمَهَ وَلاٰ یُبَادِرُ بِالنَّقِمَهِ، وَیٰا مَنْ یُثْمِرُ الْحَسَنَهَ حَتّٰى یُنَمِّیَهَا وَیَتَجَاوَزُ عَنِ السَّیِّئَهِ حَتّٰى یُعَفِّیَهَا، اِنْصَـرَفَتِ الآْمَالُ دُونَ مَدىٰ کَرَمِکَ بِالْحَاجَاتِ، وَامْتَلَأَتْ بِفَیْضِ جُودِکَ أَوْعِیَهُ الطَّلِبَاتِ، وَتَفَسَّخَتْ دُونَ بُلُوغِ نَعْتِکَ الصِّفَاتُ.

ای آن‌که رحم می‌کند به کسی که بندگان به او رحم نـمی‌کنند، ای آن‌که می‌پذیرد کسی را که کشورها او را نـمی‌پذیرند، ای آن‌که نیازمندان درگاهش را، حقیر و کوچک نـمی‌شمرد! ای آن‌که اصـرارکنندگان به پیشگاهش را ناامید نـمی‌کند! ای آن‌که دست ردّ به سینۀ کسانی که عمل خود را در برابر حضـرتش بزرگ می‌شمارند نـمی‌زند! ای آن‌که ارمغان و هدیۀ کوچک را می‌پذیرد و اندک کاری که برایش انجام می‌گیرد، سپاس می‌نهد! و ای آن‌که عمل کم را قدرشناسی می‌کند و پاداش بزرگ می‌دهد! و ای آن‌که هر که به او نزدیک شود، به او نزدیک می‌شود! و ای آن‌که هر که را از او روی گردانده، به سوی خود می‌خواند! و ای آن‌که نعمت را تغییر نـمی‌دهد و به انتقام شتاب نـمی‌ورزد! و ای آن‌که نیکی را به بار می‌نشاند تا آن را بیافزاید و از بدی می‌گذرد تا آن را محو و نابود کند! آرزوها پیش از رسیدن به قلمرو و حوزۀ کرمت، حاجت روا برگشتند و ظرف‌های طلب به فیض بخششت لبـریز شدند و اوصاف پیش از رسیدن به وصفت، از هم گسیختند.

فَلَکَ الْعُلُوُّ الْأَعْلیٰ فَوْقَ کُلِّ عَالٍ، وَالْجَلَالُ الْأَمْجَدُ فَوْقَ کُلِّ جَلَالٍ، کُلُّ جَلِیلٍ عِنْدَکَ صَغِیرٌ، وَکُلُّ شَـرِیفٍ فیٖ جَنْبِ شَـرَفِکَ حَقِیرٌ. خَابَ الْوَافِدُونَ عَلیٰ غَیْرِکَ، وَخَسـِرَ الْمُتَعَرِّضُونَ إِلّٰا لَکَ، وَضَاعَ الْمُلِمُّونَ إِلّٰا بِکَ، وَأَجْدَبَ الْمُنْتَجِعُونَ إِلّٰا مَنِ انْتَجَعَ فَضْلَکَ. بَابُکَ مَفْتُوحٌ لِلرَّاغِبِینَ، وَجُودُکَ مُبَاحٌ لِلسَّائِلِینَ، وَإِغَاثَتُکَ قَرِیبَهٌ مِنَ الْمُسْتَغِیثِینَ، لاٰیَخِیبُ مِنْکَ الآْمِلُونَ، وَلاٰ یَیْأَسُ مِنْ عَطَائِکَ الْمُتَعَرِّضُونَ، وَلاٰ یَشْقىٰ بِنِقْمَتِکَ الْمُسْتَغْفِرُونَ، رِزْقُکَ مَبْسُوطٌ لِمَنْ عَصَاکَ، وَحِلْمُکَ مُعْتَـرِضٌ لِمَنْ نَاوَاکَ.

برتری در بالاترین مرتبه‌اش که ورای هر برتری است مخصوص توست و بزرگی و عظمت که فراتر از هر بزرگی و عظمت است، ویژۀ توست. هر بزرگی نزد تو کوچک و هر شـریفی در کنار شـرفت حقیر است. آنان که به سوی غیر تو کوچ کردند، ناامید شدند و آنان که جز تو را خواستند، به خسارت نشستند، و آنان که به درگاه غیر تو فرود آمدند، تباه شدند، و نعمت خواهان جز آنان که از فضل و احسان تو نعمت خواستند، دچار تهی‌دستی و قحطی شدند. درب رحمتت به روی علاقه‌مندان باز و جود و سخایت برای گدایان رایگان و فریاد رسی‌ات به فریاد خواهان نزدیک است. آرزومندان از تو نومید نـمی‌شوند و درخواست‌کنندگان از عطایت مأیوس نـمی‌گردند و آمرزش خواهان به کیفرت، بدبخت نـمی‌شوند. سفرۀ روزی‌ات برای گنه‌کاران پهن است و بردباری‌ات به جانب کسی که با تو دشمنی ورزید، روی آورنده است.

عَادَتُکَ الْإِحْسَانُ إِلَی الْمُسِیئِینَ، وَسُنَّتُکَ الْإِبْقَاءُ عَلَی الْمُعْتَدِینَ، حَتّٰى لَقَدْ غَرَّتْهُمْ أَنَاتُکَ عَنِ الرُّجُوعِ، وَصَدَّهُمْ إِمْهَالُکَ عَنِ النُّزُوعِ، وَإِنَّـمٰا تَأَنَّیْتَ بِهِمْ لِیَفِیؤُوا إِلیٰ أَمْرِکَ، وَأَمْهَلْتَهُمْ ثِقَهً بِدَوَامِ مُلْکِکَ، فَمَنْ کَانَ مِنْ أَهْلِ السَّعَادَهِ خَتَمْتَ لَهُ بِهٰا، وَمَنْ کَانَ مِنْ أَهْلِ الشَّقَاوَهِ خَذَلْتَهُ لَهٰا، کُلُّهُمْ صَائِرُونَ إِلیٰ حُکْمِکَ، وَاُمُورُهُمْ اٰئِلَهٌ إِلیٰ أَمْرِکَ، لَمْ یَهِنْ عَلیٰ طُولِ مُدَّتِهِمْ سُلْطَانُکَ، وَلَمْ یَدْحَضْ لِتَـرْکِ مُعَاجَلَتِهِمْ بُرْهَانُکَ.

عادتت احسان به بدکاران و راه و شیوۀ تو مهلت دادن به تعدی کنندگان است تا جایی که بردباری‌ات، آنان را از بازگشت و توبه به درگاهت فریب داده و غافل ساخته؛ و مهلت دادنت، ایشان را از خودداری از گناه باز داشته. جز این نیست که آنان را فرصت دادی، به خاطر این‌که به فرمانت بازگردند؛ و برای اطمینان به دوام فرمانروایی‌ات مهلت‌شان دادی؛ پس آن‌که اهل سعادت بود، فرجام کارش را به سعادت ختم کردی؛ و آن‌که اهل بدبختی بود، به بدبختی‌اش واگذاشتی. همۀ اینان، چه سعادتـمندان و چه شقاوتـمندان به حکم و حکومت تو باز می‌گردند؛ و کارشان منتهی به فرمان تو می‌شود. طولانی شدن زمان زندگی گنه‌کاران، قدرت پادشاهی‌ات را سست نـمی‌کند؛ و شتاب نورزیدن در عقوبت و بازپرسی آنان، برهان و دلیلت را باطل نـمی‌سازد.

حُجَّتُکَ قَائـِمَهٌ لاٰتُدْحَضُ، وَسُلْطَانُکَ ثَابِتٌ لاٰیَزُولُ، فَالْوَیْلُ الدَّائِمُ لِمَنْ جَنَحَ عَنْکَ، وَالْخَیْبَهُ الْخَاذِلَهُ لِمَنْ خَابَ مِنْکَ، وَالشَّقَاءُ الْأَشْقىٰ لِمَنِ اغْتَـرَّ بِکَ، مٰا أَکْثَـرَ تَصَـرُّفَهُ فیٖ عَذَابِکَ، وَمٰا أَطْوَلَ تَرَدُّدَہُ فیٖ عِقَابِکَ، وَمٰا أَبْعَدَ غَایَتَهُ مِنَ الْفَرَجِ، وَمٰا أَقْنَطَهُ مِنْ سُهُولَهِ الْمَخْرَجِ، عَدْلًا مِنْ قَضَائِکَ لاٰتَجُورُ فِیهِ، وَإِنْصَافاً مِنْ حُکْمِکَ لاٰتَحِیفُ عَلَیْهِ.

حجّتت استوار و پابرجاست و باطل نگردد؛ و پادشاهی‌ات ثابت و همیشگی است و از بین نـمی‌رود؛ پس عذاب همیشگی بر کسی که از تو روی تافت و نومیدی ذلّت‌بار برای کسی که از تو نومید شد و بدترین تیره‌بختی برای کسی که به رحمت و کرم تو مغرور گشت. چه بسیار دگرگونی‌هایی که در عذابت برای او هست و چه بسیار زمان طولانی و درازی که در عرصۀ کیفرت رفت و آمد خواهد داشت؛ و فرج و گشایش از چنین انسانی چه اندازه دور است و از رهایی یافتـن از دوزخ، به آسانی و سهولت، چه بسیار ناامید است. این مجازات‌ها، بر اساس عدالت در داوری توست که در آن ستم نـمی‌کنی؛ و از انصاف در فرمان توست که بی‌عدالتی در آن روا نـمی‌داری.

فَقَدْ ظَاهَرْتَ الْحُجَجَ، وَأَبْلَیْتَ الْأَعْذَارَ وَقَدْ تَقَدَّمْتَ بِالْوَعِیدِ، وَتَلَطَّفْتَ فِی التَّـرْغِیبِ، وَضَـرَبْتَ الْأَمْثَالَ، وَأَطَلْتَ الْإِمْهَالَ، وَأَخَّرْتَ وَأَنْتَ مُسْتَطِیعٌ لِلمُعَاجَلَهِ، وَتَأَنَّیْتَ وَأَنْتَ مَلِیٌّ بِالْمُبَادَرَهِ، لَمْ تَکُنْ أَنَاتُکَ عَجْزاً، وَلاٰ إِمْهَالُکَ وَهْناً، وَلاٰ إِمْسَاکُکَ غَفْلَهً، وَلَا انْتِظَارُکَ مُدَارَاهً، بَلْ لِتَکُونَ حُجَّتُکَ أَبْلَغَ، وَکَرَمُکَ أَکْمَلَ، وَإِحْسَانُکَ أَوْفیٰ، وَنِعْمَتُکَ أَتَمَّ، کُلُّ ذٰلِکَ کَانَ وَلَمْ تَزَلْ، وَهُوَ کَائِنٌ وَلاٰ تَزَالُ،

همانا حجّت‌هایت را برای بیداری مردم، پی‌درپی آوردی و دلیل و عذرت را به سوی آنان فرستادی و تهدیدت را یادآور شدی و در ترغیب بندگان به ایمان و عمل، لطف و مدارا را به کار گرفتی؛ و برای بیداری آنان، مثل‌ها زدی؛ و مهلت به مردم را طولانی کردی. کیفر را به تأخیر انداختی، در حالی که بر شتابِ به عذاب توانا بودی؛ و فرصت دادی در صورتی که بر عجله قدرت داشتی. نه درنگ کردنت از روی ناتوانی بود، و نه مهلت دادنت از باب سستی و نه دست نگه داشتنت به خاطر غفلت بود و نه انتظار کشیدنت از مدارا نـمودن، بلکه برای این بوده که حجّتت رساتر و بزرگواری‌ات کامل‌تر و احسانت فراگیرتر و نعمتت تـمام‌تر باشد. همۀ آن بوده است و تو همچنان بوده‌ای و آن خواهد بود و تو پیوسته وجود داری،

حُجَّتُکَ أَجَلُّ مِنْ أَنْ تُوصَفَ بِکُلِّهَا وَمَجْدُکَ أَرْفَعُ مِنْ أَنْ یُحَدَّ بِکُنْهِهِ، وَنِعْمَتُکَ أَکْثَـرُ مِنْ أَنْ تُحْصیٰ بِأَسْـرِهَا، وَإِحْسَانُکَ أَکْثَـرُ مِنْ أَنْ تُشْکَرَ عَلیٰ أَقَلِّهِ، وَقَدْ قَصَّـرَ بِیَ السُّکُوتُ عَنْ تَحْمِیدِکَ، وَفَهَّهَنِی الْإِمْسَاکُ عَنْ تَـمْجِیدِکَ، وَقُصَارَایَ الْإِقْرَارُ بِالْحُسُورِ، لاٰرَغْبَهً یٰا إِلٰهٖی بَلْ عَجْزاً، فَهٰا أَنَا ذَا أَؤُمُّکَ بِالْوِفَادَهِ وَأَسْأَلُکَ حُسْنَ الرِّفَادَهِ.

حجّتت برتر از آن است که بتوان همۀ آن را به دایرۀ وصف کشید و بزرگی‌ات بالاتر از آن است که بتوان به عمق و ژرفای آن رسید و نعمتت بیش از آن است که به شماره درآید و احسانت افزون‌تر از آن است که کمتـرینش سپاس شود. مرا دچار تقصیر نـمود خاموش ماندن از سپاست، و خودداری کردن از بزرگ‌شماری‌ات مرا درمانده و ناتوان کرده؛ و نهایت قدرتم این است که به درماندگی از سپاست اقرار کنم. ای خدای من! این درماندگیِ از سپاس، نه از بی‌رغبتی، بلکه از ناتوانی من است، اینک منم که آمدن به درگاه تو را قصد می‌کنم و از حضـرتت توقع پذیرایی نیک دارم.

فَصَلِّ عَلیٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاسْمَعْ نَجْوَایَ، وَاسْتَجِبْ دُعَائِی، وَلاٰ تَخْتِمْ یَوْمِی بِخَیْبَتِی، وَلاٰ تَجْبَهْنِی بِالرَّدِّ فیٖ مَسْأَلَتِی، وَأَکْرِمْ مِنْ عِنْدِکَ مُنْصَـرَفِی، وَاِلَیْکَ مُنْقَلَبِی، إِنَّکَ غَیْرُ ضَائِقٍ بِـمٰا تُرِیدُ، وَلاٰ عَاجِزٍ عَمّٰا تُسْأَلُ، وَأَنْتَ عَلیٰ کُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ، وَلاٰ حَوْلَ وَلاٰ قُوَّهَ إِلّٰا بِاللّٰهِ الْعَلِیِّ الْعَظِیمِ.

پس بر محمّد و آلش درود فرست و رازم را بشنو و دعایم را مستجاب کن و روزم را به نومیدی ختم مکن و نسبت به گدایی‌ام، دست ردّ به سینه‌ام نزن؛ و رفتنم را از نزدت و بازگشتم را به سویت، گرامی دار؛ زیرا هر چه را اراده کنی، از انجامش دچار سختی نـمی‌شوی؛ و در برآوردن آنچه از تو خواسته شود، ناتوان نـمی‌باشی؛ و تو بر هر کاری توانایی و حول و قوّە‌ای نیست، جز به خدای بلندمرتبۀ بزرگ.

دیدگاهتان را بنویسید