| دعای ششم صحیفه سجادیه کامله | دعای بیست و یکم صحیفه سجادیه جامعه |
دعایی برای بامداد و شامگاه:
دعای ششم صحیفه سجادیه، یکی از حرزهای معروف حضرت سجاد (علیه السلام) می باشد که در صحیفه جامعه به عنوان بیست و یکمین دعا تنظیم شده است.
در این دعا امام به توصیف آفرینش شب و روز با اندازه گیری دقیق و حساب شده از جانب خداوند متعال پرداخته اند و جلوه های شب و روز را با بیانی شیرین تشریح می کنند.
دعایی برای بامداد و شامگاه در حقیقت سپری مقاوم و محکم در برابر ناملایمات است. مضامین دعا مانند یک شاه کلیدِ اثرگذار وظایف و تکالیف انسان را در طول شبانه روز مشخص نموده و ضمن نیایش صادقانه پروردگار، تمنای مراقبت و محفوظ ماندن از بلاها را دارد.
سیدُ المُتقین در دعایی برای بامداد و شامگاه ماموریت همهٔ مخلوقات را تحت قدرت و تدبیر پروردگار دانسته و برای فرجامی خوش و توفیق انجام امور خیر از حق تعالی مدد می گیرد.
مداومت بر این حرز که دعایی برای بامداد و شامگاه است، شهادت و اقرار به وحدانیت و دادگری پرودگار را در ذهن مخاطب انعکاس می دهد و امام ضمن این گواهی، به مهربانی فرمانروای هستی متوسل می شوند.
نکته طلایی دعایی برای بامداد و شامگاه، اظهار رضایت به قضای الهی و کسب تقدیری نیکو می باشد.
اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِی خَلَقَ اللَّیْلَ وَالنَّهَارَ بِقُوَّتِهِ، وَمَیَّزَ بَیْنَهُمَا بِقُدْرَتِهِ،
همۀ حمد و ستایش تنها از آن خداوندی است که شب و روز را با قدرت خود آفرید، و با توانایی‌اش میان آنها تمایز نهاد.
وَجَعَلَ لِکُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا حَدّاً مَحْدُوداً، وَأَمَداً مَمْدُوداً،
و برای هر یک از آن دو، حدّ و مرزی مشخص و زمانی معیّن قرار داد.
یُولِجُ کُلَّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا فِی صَاحِبِهِ، وَیُولِجُ صَاحِبَهُ فِیهِ
هر یک از شب و روز را در دیگری داخل می‌کند و دیگری را در آن.
بِتَقْدِیرٍ مِنْهُ لِلْعِبَادِ فِیمَا یَغْذُوهُمْ بِهِ، وَیُنْشِئُهُمْ عَلَیْهِ،
این همه تقدیر اوست که برای بندگان مقرّر شده تا آنان را به این وسیله روزی رساند و رشد و پرورششان دهد.
فَخَلَقَ لَهُمُ اللَّیْلَ لِیَسْکُنُوا فِیهِ مِنْ حَرَکَاتِ التَّعَبِ وَنَهَضَاتِ النَّصَبِ،
شب را برایشان آفرید تا در آن از جنبش‌های خسته‌کننده و تلاش‌های پررنج بیاسایند،
وَجَعَلَهُ لِبَاساً لِیَلْبَسُوا مِنْ رَاحَتِهِ وَمَنَامِهِ،
و آن را همچون جامه‌ای قرار داد تا از آرامش و خواب آن بهره‌مند شوند.
فَیَکُونَ ذَلِکَ لَهُمْ جَمَاماً وَقُوَّهً، وَلِیَنَالُوا بِهِ لَذَّهً وَشَهْوَهً
تا بدین سان، شب برایشان مایۀ تجدید قوا و انرژی گردد، و به وسیلۀ آن، لذت و کام دل را تجربه کنند.
وَخَلَقَ لَهُمُ النَّهَارَ مُبْصـِراً لِیَبْتَغُوا فِیهِ مِنْ فَضْلِهِ، وَلِیَتَسَبَّبُوا إِلَی رِزْقِهِ،
و روز را برایشان روشنایی‌بخش آفرید تا در آن از فضل او روزی بجویند، و آن را ابزار رسیدن به رزق و روزی‌اش قرار دهند،
وَیَسْـرَحُوا فِی أَرْضِهِ، طَلَباً لِمَا فِیهِ نَیْلُ الْعَاجِلِ مِنْ دُنْیَاهُمْ، وَدَرَکَ الْآجِلِ فِی أُخْرَاهُمْ،
و در زمین او به جستجو بپردازند تا هم از منافع دنیویِ زودگذرشان بهره‌مند شوند و هم به پاداش‌های اخروی‌شان دست یابند.
بِکُلِّ ذَلِکَ یُصْلِحُ شَأْنَهُمْ، وَیَبْلُو أَخْبَارَهُمْ،
خداوند با تمام این تدابیر، احوالشان را سامان می‌بخشد و کردارشان را می‌آزماید
وَیَنْظُرُ کَیْفَ هُمْ فِی أَوْقَاتِ طَاعَتِهِ، وَمَنَازِلِ فُرُوضِهِ وَمَوَاقِعِ أَحْکَامِهِ،
و می‌نگرد که بندگانش در زمان اطاعت از او، در انجام واجباتش و اجرای احکامش چگونه عمل می‌کنند؛
﴿لِیَجْزِیَ الَّذِینَ أَسَاؤُوا بِـمَا عَمِلُوا وَیَجْزِیَ الَّذِینَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى﴾.
تا در نهایت کسانی را که بد کرده‌اند به سزای عملشان برساند و کسانی را که نیکویی کرده‌اند به بهترین پاداش نیکو جزا دهد.»
اَللّٰهُمَّ فَلَکَ الْحَمْدُ عَلَی مَا فَلَقْتَ لَنَا مِنَ الْإِصْبَاحِ، وَمَتَّعْتَنَا بِهِ مِنْ ضَوْءِ النَّهَارِ،
خداوندا! تمام سپاس مخصوص توست که صبح را برای ما شکافتی و به سبب آن، ما را از نور روز بهره‌مند ساختی.
وَبَصَّـرْتَنَا مِنْ مَطَالِبِ الْأَقْوَاتِ، وَوَقَیْتَنَا فِیهِ مِنْ طَوَارِقِ الْآفَاتِ.
به ما راهِ به دست آوردن روزی را نشان دادی و در این روز، ما را از بلاها و حوادث ناگوار حفظ کردی.
أَصْبَحْنَا وَأَصْبَحَتِ الْأَشْیَاءُ کُلُّهَا بِجُمْلَتِهَا لَکَ،
ما شب را صبح کردیم و و همۀ آفریده‌ها برای تو قدم در عرصۀ صبح گذاشتند
سَمَاؤُهَا وَأَرْضُهَا، وَمَا بَثَثْتَ فِی کُلِّ وَاحِدٍ مِنْهُمَا، سَاکِنُهُ وَمُتَحَرِّکُهُ، وَمُقِیمُهُ وَشَاخِصُهُ، وَمَا عَلَا فِی الْهَوَاءِ وَمَا کَنَّ تَحْتَ الثَّـرَى.
اعم ازآسمان و زمین و آنچه در هر دوی آنها پراکنده‌ای، موجودات ساکن و متحرکش، ایستاده و رونده‌اش، و آنچه در هوا بلند شده و آنچه در زیر خاک پنهان گشته
أَصْبَحْنَا فِی قَبْضَتِکَ، یَحْوِینَا مُلْکُکَ وَسُلْطَانُکَ، وَتَضُمُّنَا مَشِیَّتُکَ،
شب را در عرصۀ ملک تو صبح کردیم، مُلک و سلطنت تو ما را در برگرفته و مشیّت تو ما را در خود جای داده است.
وَنَتَصَـرَّفُ عَنْ أَمْرِکَ، وَنَتَقَلَّبُ فِی تَدْبیرِکَ،
ما به فرمان تو عمل می‌کنیم و در دایرۀ تدبیر تو می‌چرخیم.
لَیْسَ لَنَا مِنَ الْأَمْرِ إِلَّا مَا قَضَیْتَ، وَلَا مِنَ الْخَیْرِ إِلَّا مَا أَعْطَیْتَ،
همۀ امور ما در دست تقدیر و حکم توست، و هر خیری که هست تو بخشیده‌ای.
وَهَذَا یَوْمٌ حَادِثٌ جَدِیدٌ وَهُوَ عَلَیْنَا شَاهِدٌ عَتِیدٌ،
امروز روزی نو و تازه است که گواه حاضر و آماده بر ماست؛
إِنْ أَحْسَنَّا وَدَّعَنَا بِحَمْدٍ، وَإِنْ أَسَأْنَا فَارَقَنَا بِذَمٍّ.
اگر نیکی کنیم، با سپاس از ما خداحافظی می‌کند و اگر بدی کنیم، نکوهش‌کنان از ما جدا می‌شود.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَارْزُقْنَا حُسْنَ مُصَاحَبَتِهِ،
خداوندا! بر محمد و خاندانش درود فرست و رفاقت و هم‌نشینی با این روز را روزی ما کن
وَاعْصِمْنَا مِنْ سُوءِ مُفَارَقَتِهِ بِارْتِکَابِ جَرِیرَهٍ أَوِ اقْتِـرَافِ صَغِیرَهٍ أَوْ کَبِیرَهٍ،
و ما را از اینکه با ارتکاب گناهی کوچک یا بزرگ، جدایی ناپسندی از آن (روز) داشته باشیم، حفظ کن
وَأَجْزِلْ لَنَا فِیهِ مِنَ الْحَسَنَاتِ، وَأَخْلِنَا فِیهِ مِنَ السَّیِّئَاتِ،
در این روز، بهرۀ ما را از خوبیها فراوان کن و ما را از بدی‌ها تهی ساز.
وَامْلَأْ لَنَا مَا بَیْنَ طَرَفَیْهِ حَمْداً وَشُکْراً وَأَجْراً وَذُخْراً وَفَضْلًا وَإِحْسَاناً،
و از ابتدا تا پایان این روز را برای ما سرشار از ستایش، سپاس، پاداش، ذخیره، فضل و احسان گردان.
اَللّٰهُمَّ یَسِّـرْ عَلَی الْکِرَامِ الْکَاتِبِینَ مَؤُونَتَنَا،
خداوندا زحمت و سنگینی ما را بر فرشتگان بزرگوار نویسندۀ اعمال، آسان گردان
وَامْلَأْ لَنَا مِنْ حَسَنَاتِنَا صَحَائِفَنَا، وَلَا تُخْزِنَا عِنْدَهُمْ بِسُوءِ أَعْمَالِنَا.
و نامۀ اعمال ما را لبریز از خوبیها کن و ما را به سبب اعمال بدمان نزد آنان(فرشتگان) رسوا مگردان.
اَللّٰهُمَّ اجْعَلْ لَنَا فِی کُلِّ سَاعَهٍ مِنْ سَاعَاتِهِ حَظّاً مِنْ عِبَادَتِکَ وَنَصِیباً مِنْ شُکْرِکَ، وَشَاهِدَ صِدْقٍ مِنْ مَلَائِکَتِکَ.
خداوندا! در هر ساعتی از این روز، بهره‌ای از عبادتت، نصیبی از شکرگزاری‌ات، و شاهدى راستگو از فرشتگانت برای ما قرار ده.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَاحْفَظْنَا مِنْ بَیْنِ أَیْدِینَا، وَمِنْ خَلْفِنَا وَعَنْ أَیْـمَانِنَا وَعَنْ شَمَائِلِنَا وَمِنْ جَمِیعِ نَوَاحِینَا،
خداوندا! بر محمد و خاندانش درود فرست و ما را از پیش رو، از پشت سر، از راست و از چپ، و از همۀ جوانب حفظ فرما؛
حِفْظاً عَاصِماً مِنْ مَعْصِیَتِکَ، هَادِیاً إِلَی طَاعَتِکَ، مُسْتَعْمِلاً لِمَحَبَّتِکَ.
آن‌چنان که ما را از نافرمانی‌ات باز دارد، به سوی طاعتت هدایت کند، و در راه عشق و محبتت به کارگیرد.
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَوَفِّقْنَا فِی یَوْمِنَا هَذَا وَلَیْلَتِنَا هَذِەِ وَفِی جَمِیعِ أَیَّامِنَا
خداوندا بر محمّد و آلش درود فرست و ما را در این روز و شب‌مان و در همۀ روزگارمان برای این امور موفّق بدار:
لِاسْتِعْمَالِ الْخَیْرِ، وَهِجْرَانِ الشَّـرِّ، وَشُکْرِ النِّعَمِ، وَاتِّبَاعِ السُّنَنِ، وَمُجَانَبَهِ الْبِدَعِ،
انجام کارهای نیک و دوری جستن از بدی‌ها، شکرگزاری نعمت‌ها، پیروی از سنت‌ها و دوری از بدعت‌ها،
وَالْأَمْرِ بِالْمَعْرُوفِ، وَالنَّهْیِ عَنِ الْمُنْکَرِ، وَحِیَاطَهِ الْإِسْلَامِ، وَانْتِقَاصِ الْبَاطِلِ وَإِذْلَالِهِ،
امر به معروف و نهی از منکر، حفاظت از اسلام، کوچک شمردن و خوار ساختن باطل،
وَنُصْـرَهِ الْحَقِّ وَإِعْزَازِەِ، وَإِرْشَادِ الضَّالِّ، وَمُعَاوَنَهِ الضَّعِیفِ وَاِدْرَاکِ اللَّهِیفِ.
یاری رساندن و تقویت حق، راهنمایی گمراهان، یاری دادن ضعیفان و رسیدن به داد مظلومان
اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَاجْعَلْهُ أَیْـمَنَ یَوْمٍ عَهِدْنَاهُ، وَأَفْضَلَ صَاحِبٍ صَحِبْنَاهُ، وَخَیْرَ وَقْتٍ ظَلِلْنَا فِیهِ،
خداوندا! بر محمد و خاندانش درود فرست و این روز را خجسته‌ترین روزی که در یاد داریم، بهترین همراهی که با او همراه شده‌ایم، و نیکوترین زمانی که در آن بوده‌ایم، قرار ده.
وَاجْعَلْنَا مِنْ أَرْضَی مَنْ مَرَّ عَلَیْهِ اللَّیْلُ وَالنَّهَارُ مِنْ جُمْلَهِ خَلْقِکَ، أَشْکَرَهُمْ لِمَا أَوْلَیْتَ مِنْ نِعَمِکَ، وَأَقْوَمَهُمْ بِـمَا شَـرَعْتَ مِنْ شـرَائِعِکَ، وَأَوْقَفَهُمْ عَمَّا حَذَّرْتَ مِنْ نَهْیِکَ.
و ما را از میان همه آفریدگانت که شب و روز بر آنان گذشته است، راضی‌ترین، سپاسگزارترینشان به نعمت‌های تو، پایبندترینشان به احکامی که وضع کرده‌ای، و پرهیزکارترینشان از نواهی که برحذر داشته‌ای، قرار ده.
اَللّٰهُمَّ إِنِّی أُشْهِدُکَ وَکَفَى بِکَ شَهِیداً،
من تو را گواه می‌گیرم و گواهی تو کافی است
وَأُشْهِدُ سَمَاءَکَ وَأَرْضَکَ وَمَنْ أَسْکَنْتَهُمَا مِنْ مَلائِکَتِکَ، وَسَائِرِ خَلْقِکَ فِی یَوْمِی هَذَا وَسَاعَتِی هَذِەِ وَلَیْلَتِی هَذِەِ، وَمُسْتَقَرِّی هَذَا،
آسمان و زمینت، و هر آنچه را در آنها جای داده‌ای اعم از فرشتگانت و دیگر آفریدگانت را در این روز و این ساعت و این شب، و در این مکانم، گواه می‌گیرم که:
أَنِّی أَشْهَدُ أَنَّکَ أَنْتَ اللّٰهُ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ، قَائِمٌ بِالْقِسْطِ، عَدْلٌ فِی الْحُکْمِ، رَؤُوفٌ بِالْعِبَادِ، مَالِکُ الْمُلْکِ، رَحیِمٌ بِالْخَلْقِ،
که تو همان خدایی هستی که هیچ محبوبی جز تو نیست. برپادارندۀ عدل، دادگر در حکم، بسیار مهربان به بندگان، صاحب مُلک و پادشاهی، و مهربان به آفریدگان هستی.
وَأَنَّ مُحَمَّداً عَبْدُکَ وَرَسُولُکَ وَخِیَرَتُکَ مِنْ خَلْقِکَ، حَمَّلْتَهُ رِسَالَتَکَ فَأَدَّاهَا،
و گواهی می‌دهم که محمد بنده و فرستادۀ تو و برگزیده از میان آفریدگان توست. رسالتت را بر دوش او نهادی و او آن را به انجام رساند
وَأَمَرْتَهُ بِالنُّصْحِ لِأُمَّتِهِ فَنَصَحَ لَهَا.
او را به خیرخواهی برای امتش فرمان دادی و او نیز خالصانه برای امت خود خیرخواهی کرد.
اَللّٰهُمَّ فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ أَکْثَـرَ مَا صَلَّیْتَ عَلَی أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ،
خداوندا! بر محمد و خاندانش درود فرست، بیش از آنچه بر هر یک از آفریدگانت درود فرستادی.
وَآتِهِ عَنَّا أَفْضَلَ مَا آتَیْتَ أَحَداً مِنْ عِبَادِکَ، وَاجْزِەِ عَنَّا أَفْضَلَ وَأَکْرَمَ مَا جَزَیْتَ أَحَداً مِنْ أَنْبِیَائِکَ عَنْ أُمَّتِهِ،
و از سوی ما به او بهترین پاداشی را عطا کن که به بنده‌ای از بندگانت عطا کرده‌ای. و از طرف ما، به او بهترین و گرامی‌ترین پاداشی را که به پیامبری از پیامبرانت در برابر امتش داده‌ای، عطا کن.
إِنَّکَ أَنْتَ الْمَنَّانُ بِالْجَسِیمِ، وَالْغَافِرُ لِلْعَظِیمِ، وَأَنْتَ أَرْحَمُ مِنْ کُلِّ رَحِیمٍ. فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْأَخْیَارِ الْأَنْجَبِینَ.
به یقین، تویی که نعمت‌های بس بزرگ را بسیار می‌بخشی، و گناهان سترگ را می‌آمرزی، و مهربان‌تر از هر مهربانی. پس بر محمّد و آل پاکیزه و پاکش که نیکوکاران برگزیده‌اند، درود فرست.
