دعای شصت و سه – برای پدر و مادرش (علیهماالسلام)

دعا برای پدر و مادر:

این دعا در ادعیه صحیفه سجادیه بیست و چهارمین دعا و در کتاب صحیفه جامعه به عنوان شصت و سومین دعا تنظیم شده است.

حضرت زین العابدین (علیه السلام) این نیایش سراسر حکمت را جهت ادای حقوق والدین توسط فرزندان تقریر فرموده اند. ایشان در دعا برای پدر و مادر درخواست توفیق خدمت خالصانه به والدین را دارند.

فرازهای دعا برای پدر و مادر با بهترین و برترین درودها بر محمد و آل محمد (صلی الله علیه و آله وسلم) آغاز شده و در خلال دعا بیشترین توفیقات در احسان به والدین از خدواند منان درخواست شده است. امام سجاد (علیه السلام) در دعا برای پدر و مادر از حضرت حق تعالی تقاضا کرده اند که از گناهان پدران و مادران به خاطر اذیت و آزاری که از فرزندان به آنها می رسد، درگذرد.

در مضامین اصلی دعا برای پدر و مادر، از درخواست بزرگ دیدن والدین، استحکام خانواده، نتیجه مهرورزی به والدین، مقدم کردن خواهش پدر و مادر بر خواهش خود، نرمش و مهربانی به آنها، دعا برای مصونیت از عاق والدین، واجب بودن ادای حقوقشان و ناتوانی انسان از ادای حقوق پدر و مادر، آموزه های ارزشمندی به چشم می خورد.

دعا برای پدر و مادر تحت الشعاع این متون غنی به انسان علم چگونگی رفتار صحیح با والدین را آموزش می دهد.

  نکته طلایی دعا برای پدر و مادر یاری جستن از خداوند متعال برای موفقیت در انجام وظایف فرزندی بدون احساس غرور و تنبلی می باشد.

اَللّٰهُمَ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ عَبْدِکَ وَرَسُولِکَ، وَأَهْلِ بَیْتِهِ الطَّاهِرِینَ،

خداوندا! بر محمّد، بنده و پیامبرت، و بر خاندان پاکش درود فرست،

وَاخْصُصْهُمْ بِأَفْضَلِ صَلَوَاتِکَ، وَرَحْمَتِکَ وَبَرَکَاتِکَ وَسَلَامِکَ،

و آنان را به بهترین درودها، رحمت، برکات و سلام خود مخصوص گردان.

وَاخْصُصِ اللّٰهُمَّ وَالِدَیَّ بِالْکَرَامَهِ لَدَیْکَ، وَالصَّلَاهِ مِنْکَ، یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ.

خداوندا! پدر و مادرم را به کرامت خویش و درود خودت، گرامی بدار، اى مهربانترین مهربانان.

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَأَلْهِمْنِی عِلْمَ مَا یَجِبُ لَهُمَا عَلَیَّ إِلْهَاماً،

خداوندا! بر محمّد و آل محمّد درود فرست. و دانش آنچه نسبت به آنها بر عهدۀ من است را کاملاً به من الهام کن.

وَاجْمَعْ لِی عِلْمَ ذَلِکَ کُلِّهِ تَمَاماً، ثُمَّ اسْتَعْمِلْنِی بِمَا تُلْهِمُنِی مِنْهُ،

و دانش آن را به طور کامل در وجودم جمع کن. سپس مرا در آنچه به من الهام می‌کنی، به کار گیر.

وَوَفِّقْنِی لِلنُّفُوذِ فِیمَا تُبَصِّرُنِی مِنْ عِلْمِهِ، حَتَّى لَا یَفُوتَنِی اسْتِعْمَالُ شَیْ‏ءٍ عَلَّمْتَنِیهِ،

و توفیقم ده تا در آنچه به من بصیرت می‌دهی، به خوبی عمل کنم تا هیچ‌یک از آنچه به من آموختی، از من فوت نشود،

 وَلَا تَثْقُلَ أَرْکَانِی عَنِ الْحُفُوفِ فِیمَا أَلْهَمْتَنِیهِ.

و اعضایم از انجام آنچه بر من الهام کردی، سنگین و سست نشود.

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ کَمَا شَـرَّفْتَنَا بِهِ،

خداوندا! بر محمّد و خاندان او درود فرست، همان‌گونه که به واسطۀ او ما را گرامی داشتی

وَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ کَمَا أَوْجَبْتَ لَنَا الْحَقَّ عَلَی الْخَلْقِ بِسَبَبِهِ.

و بر محمّد و خاندان او درود فرست، همان‌گونه که به سبب او حق ما را بر مردم واجب ساختی.  

اَللّٰهُمَّ اجْعَلْنِی أَهَابُهُمَا هَیْبَهَ السُّلْطَانِ الْعَسُوفِ، وَأَبَرُّهُمَا بِرَّ الْأُمِّ الرَّؤُوفِ،

خداوندا! مرا نسبت به پدر و مادرم چنان پرهیزکار و هراسان کن که گویی در برابر یک حاکم ستمگر هستم، و در عین حال، نسبت به آنان مانند یک مادر رؤوف، مهربان و دلسوز باشم.

وَاجْعَلْ طَاعَتِی لِوَالِدَیَّ، وَبِرِّی بِهِمَا أَقَرَّ لِعَیْنِی مِنْ رَقْدَهِ الْوَسْنَانِ، وَأَثْلَجَ لِصَدْرِی مِنْ شَـرْبَهِ الظَّمْآنِ

و طاعت و مهربانی من نسبت به آن‌ها را برایم شیرین‌تر از خواب آرامش‌بخش و برای سوز سینه‌ام گواراتر از شـربتی گوارا برای فرد تشنه‌لب قرار ده.

 حَتَّى أُوثِرَ عَلَی هَوَایَ هَوَاهُمَا، وَأُقَدِّمَ عَلَی رِضَایَ رِضَاهُمَا،

آن‌قدر که خواسته‌های آن‌ها بر خواسته‌های خودم ترجیح دهم و رضایت آن‌ها را بر رضایت خودم مقدم شمارم.

وَأَسْتَکْثِـرَ بِرَّهُمَا بِی وَ اِنْ قَلَّ، وَأَسْتَقِلَّ بِرّی بِهِمَا وَاِنْ کَثُـرَ.

و مهربانی آن‌ها را نسبت به خودم، هرچند اندک، بسیار بدانم و مهربانی خودم را نسبت به آن‌ها، هرچند فراوان، کم بشمارم.

 اَللّٰهُمَّ خَفِّضْ لَهُمَا صَوْتِی، وَأَطِبْ لَهُمَا کَلَامِی،

خداوندا! صدایم را در برابر آن‌ها آهسته و آرام کن، و سخنم را برایشان پاکیزه و دلنشین گردان،

وَأَلِنْ لَهُمَا عَرِیکَتِی، وَأَعْطِفْ[1] عَلَیْهِمَا قَلْبِی، وَصَیِّرْنِی بِهِمَا رَفِیقاً، وَعَلَیْهِمَا شَفِیقاً.

خُلق و خویم را در مقابلشان نرم کن، و دلم را به سوی آن‌ها متمایل و مهربان ساز و مرا نسبت به آن‌ها اهل مدارا و نرمش و دلسوز گردان.

اَللّٰهُمَّ اشْکُرْ لَهُمَا تَرْبِیَتِی، وَأَثِبْهُمَا عَلَی تَکْرِمَتِی، وَاحْفَظْ لَهُمَا مَا حَفِظَاهُ مِنِّی فِی صِغَرِی.

خداوندا آنان را به پاس پرورش من پاداش بخش، و در برابر کرامت و بزرگواری‌شان در حق من به آن‌ها جزا عطا کن. و هر آنچه را که در کودکی‌ام نسبت به من انجام دادند، برایشان حفظ نگاه دار.

اَللّٰهُمَّ وَمَا مَسَّهُمَا مِنِّی مِنْ أَذًى، أَوْ خَلَصَ إِلَیْهِمَا عَنِّی مِنْ مَکْرُوهٍ،

خداوندا! هرگونه آزار و آسیبی که از من به آن‌ها رسیده، یا هر رنج و ناخوشایندی که به سبب من به آن‌ها وارد شده،

 أَوْ ضَاعَ قِبَلِی لَهُمَا مِنْ حَقٍّ، فَاجْعَلْهُ حِطَّهً لِذُنُوبِهِمَا، وَعُلُوّاً فِی دَرَجَاتِهِمَا، وَزِیَادَهً فِی حَسَنَاتِهِمَا،

یا هر حقی از آنان که بر عهدۀ من بوده و آن را ضایع کرده‌ام، همه را وسیله‌ای برای بخشایش گناهانشان، بالا بردن درجاتشان، و افزایش حسناتشان قرار ده.

یَا مُبَدِّلَ السَّیِّئَاتِ بِأَضْعَافِهَا مِنَ الْحَسَنَاتِ.

ای کسی که بدی‌ها را با چند برابر نیکی‌ها جایگزین می‌کنی.

اَللّٰهُمَّ وَمَا تَعَدَّیَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ قَوْلٍ، أَوْ أَسْـرَفَا عَلَیَّ فِیهِ مِنْ فِعْلٍ،

خداوندا! هرگونه سخنی که بر من خارج از حدود گفته‌اند، یا کاری که در حقم زیاده‌روی کرده‌اند،

 أَوْ ضَیَّعَاهُ لِی مِنْ حَقٍّ، أَوْ قَصَّـرَا بِی عَنْهُ مِنْ وَاجِبٍ فَقَدْ وَهَبْتُهُ لَهُمَا، وَجُدْتُ بِهِ عَلَیْهِمَا،

یا حقی که از من ضایع کرده‌اند، یا وظیفه‌ای که در قبالم کوتاهی نموده‌اند، همه را به آن دو می‌بخشم و از آن می‌گذرم.

وَرَغِبْتُ إِلَیْکَ فِی وَضْعِ تَبِعَتِهِ عَنْهُمَا، فَإِنِّی لَا أَتَّهِمُهُمَا عَلَی نَفْسِی،

و از تو می‌خواهم که بار گناهشان را در این موارد از دوش آنها برداری، زیرا من آن‌ها را به کوتاهی در حق خودم متهم نمی‌کنم،

 وَلَا أَسْتَبْطِؤُهُمَا فِی بِرِّی، وَلَا أَکْرَەُ مَا تَوَلَّیَاهُ مِنْ أَمْرِی.

و آنان را در نیکوکاریشان نسبت به خود سهل‌انگار نمی‌دانم، و از آنچه دربارۀ من انجام داده‌اند، ناراضی نیستم.

یَا رَبِّ، فَهُمَا أَوْجَبُ حَقّاً عَلَیَّ، وَأَقْدَمُ إِحْسَاناً إِلَیَّ،

ای پروردگار من! حقّ آنان بر من، از حقّ من بر آنان واجب‌تر و احسان‌شان به من پیش‌تر و دیرین‌تر

وَأَعْظَمُ مِنَّهً لَدَیَّ مِنْ أَنْ أُقَاصَّهُمَا بِعَدْلٍ أَوْ أُجَازِیَهُمَا عَلَی مِثْلٍ.

و نعمت‌شان نسبت به من عظیم‌تر از این است که بر اساس عدالت، کارشان را تلافی کنم، یا با آنان مانند آنچه را با من رفتار کردند، رفتار کنم.

 أَیْنَ إِذاً یَا إِلَهِی طُولُ شُغْلِهِمَا بِتَـرْبِیَتِی؟ وَأَیْنَ شِدَّهُ تَعَبِهِمَا فِی حِرَاسَتِی؟ وَأَیْنَ إِقْتَارُهُمَا عَلَی أَنْفُسِهِمَا لِلتَّوْسِعَهِ عَلَیَّ؟

محبوب من! اگر چنین کنم، روزگار مدیدی که به تربیتم مشغول بودند و زحمت سختی که در نگاهداری من تحمّل کردند و آن همه بر خود تنگ گرفتند تا در زندگی من گشایش باشد، چه می‌شود؟!

هَیْهَاتَ مَا یَسْتَوْفِیَانِ مِنِّی حَقَّهُمَا، وَلَا أُدْرِکُ مَا یَجِبُ عَلَیَّ لَهُمَا، وَلَا أَنَا بِقَاضٍ وَظِیفَهَ خِدْمَتِهِمَا،

هرگز نمی‌توانم حقّ آنها را به طور کامل ادا کنم، و به آنچه نسبت به آن‌ها بر عهده‌ دارم، دست یابم و قادر نیستم وظیفۀ خدمت به آن‌ها را به طور شایسته انجام دهم.

فَصَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَأَعِنِّی یَا خَیْرَ مَنِ اسْتُعِینَ بِهِ، وَوَفِّقْنِی یَا أَهْدَى مَنْ رُغِبَ إِلَیْهِ،

پس بر محمّد و آل محمّد درود فرست، و مرا یاری کن، ای بهترین یاور. و توفیقم ده، ای برترین راهنمایی که به تو روی می‌آورند.

وَلا تَجْعَلْنِی فِی أَهْلِ الْعُقُوقِ لِلْآبَاءِ وَالْأُمَّهَاتِ یَوْمَ تُجْزَى کُلُّ نَفْسٍ بِـمَا کَسَبَتْ وَهُمْ لَا یُظْلَمُونَ.

و مرا در روزی که هر کس به آنچه انجام داده، جزا می‌یابد و مورد ستم قرار نمی‌گیرند، در زمرۀ کسانی قرار مده که عاق‌شىدگان پدران و مادرانند.

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَذُرِّیَّتِهِ، وَاخْصُصْ أَبَوَیَّ بِأَفْضَلِ مَا خَصَصْتَ بِهِ آبَاءَ عِبَادِکَ الْمُؤْمِنِینَ وَأُمَّهَاتِهِمْ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ،

خداوندا! بر محمّد و خاندان او و نسلش درود فرست و پدر و مادرم را به بهترین چیزی که به پدران و مادران بندگان مؤمنت اختصاص دادی، مخصوص ساز. اى مهربان‌ترین مهربانان!

 اَللّٰهُمَّ لَا تُنْسِنِی ذِکْرَهُمَا فِی أَدْبَارِ صَلَوَاتِی، وَفِی إِنیً مِنْ آنَاءِ لَیْلِی وَفِی کُلِّ سَاعَهٍ مِنْ سَاعَاتِ نَهَارِی.

خداوندا! یاد آنان را پس از نمازهایم و در هر زمانى از اوقات شب‌هایم و در هر ساعت از ساعات روزهایم از خاطرم مبر!

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَاغْفِرْ لِی بِدُعَائِی لَهُمَا، وَاغْفِرْ لَهُما بِبِـرِّهِمَا بِی مَغْفِرَهً حَتْماً،

خداوندا! بر محمّد و آلش درود فرست و به برکت دعاى من براى پدر و مادر، مرا بیامرز و به سبب نیکى  و احسانی که در حق من کرده‌اند، آن دو را با آمرزشی حتمی بیامرز،

وَارْضَ عَنْهُمَا بِشَفَاعَتِی لَهُمَا رِضیً عَزْماً، وَبَلِّغْهُمَا بِالْکَرَامَهِ مَوَاطِنَ السَّلَامَهِ.

و به سبب شفاعت من در حق پدر و مادرم، از آنان کاملاً خشنود شو، و آن دو را با گرامیداشت و اکرام به جایگاه‌هاى امن و سلامت برسان.

اَللّٰهُمَّ وَإِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لَهُمَا فَشَفِّعْهُمَا فِیَّ، وَإِنْ سَبَقَتْ مَغْفِرَتُکَ لِی فَشَفِّعْنِی فِیهِمَا،

خداوندا! اگر پدر و مادرم را پیش از من آمرزیده‌ای، شفاعت آنان را در حق من بپذیر، و اگر مرا پیش از آنان آمرزیده‌ای، شفاعت مرا در حق آنان بپذیر،

حَتَّى نَجْتَمِعَ بِرَأْفَتِکَ فِی دَارِ کَرَامَتِکَ وَمَحَلِّ مَغْفِرَتِکَ وَرَحْمَتِکَ،

تا به مهر و رحمتت، همگی در سرای کرامتت و جایگاه آمرزش و رحمتت گرد هم آییم.

إنَّکَ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیمِ، وَالْمَنِّ الْقَدیِمِ، وَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمینَ.

به راستی که تو دارای فضل بزرگ و بخشش دیرینه‌ و مهربان‌ترین مهربانانی.

[1] . وَاعْطِفْ