بررسی ارتباط میزان اعمال و عشق؛ هرچه عاشق تر، میزان عمل سنگین تر

ارتباط میزان اعمال و عشق حقیقی چیست و چگونه می توانیم عاشقانه عمل کنیم؟

در بررسی ارتباط میزان اعمال و عشق، ابتدا باید ببینیم جایگاه عشق در نظام هستی و زندگی ما کجاست. جالب است بدانیم عشق و محبت، مبنای آفرینش کل نظام خلقت است و ما هم به این دنیا آمده ایم تا عاشق شویم و عاشقانه زندگی کنیم! به عبارتی تنها رمز رسیدن و تولد سالم ما به ابدیت، عاشق شدن است.

ازاین رو ارتباط میزان اعمال و عشق، ارتباطی مستقیم و تنگاتنگ است. اما منظور ما کدام عشق است؟ آن عشقی که کلید سعادت ماست، چیست؟ ما انسان ها در تمام ابعاد وجودی مان اعم از ابعاد جمادی، گیاهی، حیوانی، عقلی و فوق عقلی، معشوق هایی داریم و طبیعی ست که لازمۀ زندگی در دنیا، گرایش به همۀ این معشوق ها باشد. اما عشقی که درباره اش سخن گفتیم و ما را به هدف خلقت مان می رساند، عشق به معشوق بعد انسانی است.

همان طور که می دانیم بخش انسانی یا قلب، بخش جاودانه و حقیقی وجود ماست که از خداست و به سوی خداوند برمی گردد و تنها دارایی و ثروت ما در آخرت هم قلب سالم است. به عبارتی در ابدیت، هیچ چیزی غیر از قلب سالم به کارمان نمی آید.  قلب سالم هم قلبی است که تنها اله و معشوقش الله است[2]؛ در واقع گزارۀ «لا اله الا الله» مخصوص بخش انسانی وجود ماست و بدون شک کسی که هنوز به بلوغ بخش انسانی نرسیده است، نمی تواند به معنای حقیقی عاشق الله شود و این گزارۀ توحیدی را از روی صدق بگوید. مانند کسی که به بلوغ جنسی نرسیده است و درکی از عاشقی و ازدواج با جنس مخالف ندارد؛ بنابراین رسیدن به مقام انسانی، یعنی رسیدن به «لا اله الا الله» و ازاین روست که هیچ یک از پیامبران سخنی مانند «لا اله الا الله» را برای بشر نیاورده اند.[3]

پس با توجه به اینکه ما در زندگی دنیوی با انواع معشوق ها سروکار داریم، برای داشتن قلب سالم فقط حب خداوند کافی نیست؛ بلکه باید خداوند به عنوان معشوق حقیقی مان ، همواره بر دیگر معشوق ها ارجحیت داشته باشد و در تمامی اوقات و شرایط، رضای او را در انتخاب ها و تصمیم ها در نظر بگیریم؛ در غیر این صورت قلبی ناسالم و میزان اعمالی سبک خواهیم داشت. نکتۀ مهم و کلیدی در ارتباط میزان اعمال و عشق اینجاست که عشق الله، عشق به اهل بیت (علیهم السلام) و جهاد در راه خدا را هم به دنبال دارد.

ارتباط میزان اعمال، عشق به اهل بیت علیهم السلام و جهاد

ما انسان ها با توجه به محصور بودن مان در دنیای مادی به کمال بی نهایت و مطلق دسترسی نداریم و برای درک کمال بی نهایت، عشق ورزی به او و کسب دارایی های انسانی، به راهنما و الگو نیاز داریم. اهل بیت (علیهم السلام) انسان های کامل و عالی ترین جلوۀ الله هستند؛ به عبارت دیگر ایشان شبیه ترین مخلوق به خداوند و دارای جمیع صفات الهی می باشند. از طرفی از جانب خداوند متعال به عنوان امام و رهبر برای هدایت ما انتخاب شده اند و بهترین الگو برای ما هستند. بنابراین عشق به اهل بیت (علیهم السلام) و اطاعت از ایشان لازمۀ حرکت به سمت قلب سلیم و ثقل میزان است.

جهاد در راه خدا هم یعنی مبارزه با هر آنچه مانع رسیدن ما به معشوق  بخش انسانی وجودمان یا همان الله می شود؛ از این رو عشق به جهاد نیز مانند عشق به اهل بیت (علیهم السلام)، جهت ثقل میزان و سعادت ما ضروریست. چنانچه خداوند نیز در قرآن کریم فرموده است اگر عشق به الله، اهل بیت (علیهم السلام) و جهاد در راه خدا در رأس سایر معشوق های مان نباشند، فردی فاسق و منحرف هستیم.[4] بنابراین تنها کسی به مقام انسانی رسیده که معشوق های خود را مهندسی کرده است و به معنای حقیقی «لا اله الا الله» در همۀ ارکان زندگی اش جریان دارد.

در واقع ما در دنیا باید با اختیار خود، با وجود همۀ معشوق های بخش طبیعی، عاشق الله شویم و باقی معشوق های طبیعی را هم تنها در سایۀ عشق الهی بخواهیم و برای رسیدن به الله به کار گیریم؛ چرا که همۀ آن معشوق ها به عنوان یک ابزار در راه رسیدن به هدف نهایی در اختیار ما گذاشته شده اند. کسی که به این عشق و رمز حیات بخش برسد، نه تنها به شادی و آرامشی می رسد که نظیرش را با وجود هیچ عشق دیگری تجربه نخواهد کرد، بلکه تولدی سالم به آخرت خواهد داشت و میزان اعمال او سنگین خواهد بود و این یعنی سعادت دنیا و آخرت.

پس در ارتباط میزان اعمال و عشق می توانیم بگوییم محبوب هایی که ما را در زندگی به خود مشغول کرده اند، از عوامل سبکی یا سنگینی میزان اعمال ما در قیامت هستند.

در این درس گفتیم که ارتباط میزان اعمال و عشق، یک رابطۀ مستقیم است. هرچه عشق و محبت به الله در قلب ما بیشتر باشد، میزان اعمال ما سنگین تر خواهد بود؛ زیرا تنها دارایی و ثروت ما در آخرت، قلب سالم است و قلب سالم هم قلبی است که اله و معشوقش الله است. عشق به الله عشق به اهل بیت (علیهم السلام) و جهاد در راه خدا را هم در پی دارد؛ بنابراین در ارتباط میزان اعمال و عشق، باید بگوییم که برای رسیدن به مقام انسانی و ثقل میزان در قیامت باید معشوق های خود را اولویت بندی کنیم؛ به طوری که الله، اهل بیت (علیهم السلام) و جهاد در راه خدا در صدر و حاکم بر سایر  معشوق های مان باشند. 

[1] دیوان حافظ شیرازی

[2] لا اله الا الله

[3] پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله و سلم): «مَا قُلْتُ وَ لاَ قَالَ اَلْقَائِلُونَ قَبْلِی مِثْلَ لاَ إِلَهَ إِلاَّ اَللَّهُ.» (ابن بابویه ، محمد بن علی، التوحید، ص۱۸)

 (من و گویندگان پیش از من، سخنى همانند «لا اله الاّ اللّه» نگفته‌ایم.)

[4] سورۀ توبه، آیۀ 24