رشد کودک عزیز روان و رسیدن به بلوغ روحی چرا و چگونه در زندگی ما اثرگذار است؟
حقیقتی واحد به نام روح، که اولین تجلی خداوند و شبیه ترین موجود به اوست، در رحم مادر بر جسم ما دمیده شده است. این حقیقت به نام هایی مانند قلب، فطرت، فوق عقل و کودک عزیز روان هم نامیده می شود. روح یا کودک عزیز روان دارای استعدادی یکسان و بی نهایت در همۀ ماست؛ بدین معنا که اسماء و صفات الهی به صورت بالقوه در روح همۀ ما وجود دارد؛ در حقیقت دلیل آمدن ما به دنیا نیز رشد روح و بالفعل شدن همین صفات است.
همۀ ما با سر آمدن مهلت حیات دنیایی مان به سوی وطن اصلی خود بازخواهیم گشت. اما هنگام بازگشت همۀ ما با روح یا قلبی یکسان به آخرت متولد نمی شویم. وضعیت هرکدام از ما در هنگام تولد به آخرت بستگی به تعداد و کیفیت صفاتی دارد که در طول زندگی مان کسب کرده ایم.
همان گونه که نوزادان نیز هنگام متولد شدن به دنیا، شرایط یکسانی ندارند و همۀ آن ها با بدنی سالم به دنیا نمی آیند؛ بلکه ممکن است بدنی ضعیف، بیمار، معلول یا ناقص داشته باشند. در هنگام تولد به آخرت نیز انواع تولدها وجود دارد. تنها برخی از ما با روحی بالغ و قلبی سالم دنیا را ترک می کنیم. همین نوع تولد و وضعیت قلب ماست که جایگاه ابدی مان، یعنی انواع درجات بهشتی یا درکات جهنمی را تعیین می کند. به عبارتی قلب، تنها دارایی و تعیین کنندۀ سعادت یا شقاوت ما در زندگی ابدیست. ازاین رو هدف اصلی ما در دنیا رسیدن به بلوغ روحی و کسب کمالات انسانی است. نه تنها هدف از خلقت ما، بلکه هدف از خلقت تمام نظام آفرینش، رسیدن انسان به بلوغ روحی است؛ زیرا بر اساس آنچه پیش از این اثبات کردیم انسان محور خلقت همۀ عالم است و همۀ مخلوقات، اعم از زمین، آسمان، ستارگان و … مقدمه ای هستند تا روح انسان در بطن آن ها رشد کند، بالغ شود و به مقام خلیفه اللهی برسد. حال این سؤال مطرح می شود که کودک عزیز روان ما برای رسیدن به بلوغ چه نیازهایی دارد و چه مراقبت هایی می خواهد؟
رسیدگی و مراقبت از کودک عزیز روان
همان طور که نوزاد پس از تولد به کمک و رسیدگی ویژه و تمام وقت نیاز دارد تا آرام آرام رشد کند، روح یا کودک عزیز روان نیز به مراقبت های ویژه نیاز دارد تا کم کم رشد کند و بلوغ روحی به دست بیاورد. برای مثال مادر در شش ماه اول پس از تولد کودکش فقط به او شیر می دهد. پس از این مرحله، آرام آرام غذاهای کمکی مانند فرنی، که در ترکیب خود شیر دارند بعه رژیم غذایی نوزاد اضافه کرده و سپس مواد غذایی زود هضم با ارزش غذایی بالا مانند تخم مرغ و سیب را به رژیم غذایی او اضافه می کند. تا اینکه کودک به اندازه ای رشد می کند که نه تنها نیاز به تغذیۀ ویژه ندارد و غذای معمول خانواده را می خورد، بلکه از دیگر مراقبت های خاص و شبانه روزی مادر هم بی نیاز می شود و به طور معمول در مسیر رشد قرار می گیرد.
رسیدگی و تغذیۀ کودک عزیز روان نیز به همین صورت است؛ یعنی قبل از رسیدن به بلوغ باید تحت مراقبت ویژه قرار بگیرد و با تلقین و تغذیۀ مناسب، زمینۀ رشدش فراهم شود. اولین قدم در این مسیر خودشناسی یا انسان شناسی است. ما باید بدانیم که مبدأ ما کجاست، برای چه به دنیا آمده ایم و به کجا خواهیم رفت. باید بدانیم که حقیقت ما بدن ما نیست، بلکه همان روح دمیده شده از سوی خداوند در ماست که جاودانه و در طلب بی نهایت است.
پس از رسیدن به رشد و بلوغ روحی، دیگر خود ما تمایل و کشش های انسانی و معنوی خواهیم داشت و نیازی به رسیدگی های اولیه و خاص نداریم؛ البته فراموش نکنیم که روح ما همیشه به تغذیۀ مناسب نیاز دارد و در صورت غفلت یا سهل انگاری، ضعیف یا حتی بیمار می شود؛ همان طور که بدن ما همواره به تغذیۀ مناسب و کافی احتیاج دارد و در غیر این صورت سلامتی اش به خطر می افتد. بلوغ کودک عزیز روان آثار و علامت هایی دارد که در ادامه به آن می پردازیم.
آثار بلوغ کودک عزیز روان
به طور کلی بلوغ در هر بخش از وجود، دارای آثار و نشانه هایی است؛ برای نمونه کسی که در بخش حیوانی به بلوغ جنسی می رسد، به جنس مخالف گرایش پیدا می کند. بلوغ در بخش انسانی یا کودک عزیز روان نیز موجب تمایل و کشش ما به الله می شود که اله و معشوق این بخش است. ازاین رو «لا اله الا الله» یک گزارۀ انسانی است که فقط در وجود کسانی که به بلوغ روحی می رسند، فعال می باشد.
بلوغ کودک عزیز روان، علاوه بر عشق به الله، محبت اهل بیت (علیهم السلام) و جهاد در راه خدا را هم در پی دارد. زیرا اهل بیت (علیهم السلام) آیینۀ تمام نما و جلوۀ کامل الله هستند و تنها ایشان می توانند ما را به الله برسانند و از طرفی خانوادۀ حقیقی ما هستند. جهاد در راه خدا نیز موانع موجود در مسیر حرکت مان به سمت الله را برطرف می کند. ازاین رو اگر به بلوغ روحی دست یافته باشیم، در نظام محبتی ما، همیشه الله، اهل بیت (علیهم السلام) و جهاد در راه خدا در اولویت قرار دارند. براین اساس از نشانه های بلوغ روح این است که فرد مشتاق رابطه با معشوق و خانوادۀ آسمانی خود است؛ برای مثال هوس می کند قرآن، مناجات یا دعا بخواند یا برای زیارت به حرم اهل بیت یا امام زادگان (علیهم السلام) برود. بنابراین کسی که میل به راز و نیاز و عشق بازی با الله ندارد یا دلتنگ خانوادۀ آسمانی اش نمی شود و صرفاً در فکر مسائل دنیوی مانند خرید اتومبیل، خانه، جواهرات، ترفیع مقام و مدرک تحصیلی است، یعنی هنوز بلوغ روحی و انسانی ندارد. البته بلوغ روح موجب نمی شود کمالات و معشوق های جمادی، گیاهی، حیوانی و عقلی برای ما محترم نباشند و از آن ها لذت نبریم. اما این حقیقت را هم فراموش نمی کنیم که آن ها موقتی و وسیله ای برای رسیدن به معشوق اصلی مان هستند. ازاین رو به خاطر آن ها دچار رقابت، حسادت، عصبانیت یا چشم و هم چشمی نمی شویم و روح خود را آلوده نمی کنیم.
به طور کلی بلوغ روحی موجب می شود تا همۀ ارتباط ها، انتخاب ها، افکار و رفتارهای ما در راستای عشق به خدا و کسب صفات الهی باشد. بنابراین مسائل، مشکلات و سختی های زندگی، که مربوط به بخش های طبیعی و حیوانی ما هستند، نمی توانند در ما اضطراب، نگرانی، خشم یا ناامیدی ایجاد کنند و ما را از حرکتمان به سوی الله بازدارند. برای نمونه گرفتار شدن در مشکلاتی مانند از دست دادن عزیزان یا ورشکستگی مالی، نه تنها موجب ناامیدی و مانع رشد و تکامل ما نخواهد شد، بلکه با برخورد درست و صبوری ما، عاملی برای کسب دارایی و شباهتمان به الله می شوند.
در نهایت وقتی که بخش انسانی مان بالغ شده و عاشق کمال بی نهایت یا الله هستیم، معشوق مان همواره در کنار ماست و در نتیجه همواره شاد و آرام هستیم؛ به طوری که هرچه انس و قرب ما به خداوند بیشتر شود، شادی و آرامش درونی ما هم بیشتر می شود.
در این درس دربارۀ نیازها و مراقبت های روح یا کودک عزیز روان، بلوغ روح و آثار و نشانه های آن صحبت کردیم. کودک عزیز روان مانند کودک تازه متولد شده، به مراقبت، رسیدگی و تغذیۀ خاص و ویژه نیاز دارد تا به اندازۀ کافی رشد کند و بالغ شود. در بلوغ روح، معشوق حقیقی و اصلی ما الله است و مهندسی معشوق های ما به گونه ای است که الله، اهل بیت (علیهم السلام) و جهاد در راه خدا در اولویت قرار دارند. هنگامی که ما عاشق الله هستیم، معشوق مان همواره در کنار ماست و در نتیجه همواره شاد و آرام هستیم و به خاطر معشوق های طبیعی و حیوانی، دچار حسادت، رقابت، اضطراب، استرس و ناامیدی نمی شویم.
