یک موقعیت خاص
درست است که تمام زمان‌ها از لحاظ ریاضی با هم برابرند، اما زمان‌هایی هم وجود دارند که به دلیل دارا بودن قدرت و ویژگی‌هایی خاص برای شکوفایی فطرت انسان مناسب‌ترند. در مورد این زمان‌ها و چرایی این ویژگی خاص در مقالۀ قبلی صحبت کردیم و گفتیم که خداوند کریم هر ساله در شب قدر فرصت رشد و تکامل را برای ما فراهم می‌کند. فرصتی که با هزار ماه برابر است.
همۀ زمان‌ها ویژه نیستند و ما همیشه در موقعیت‌های خاص قرار نمی‌گیریم. موفقیت حقیقی نصیب کسانی می‌شود که از موقعیت‌های مکانی و زمانی ویژه‌ای که برایشان فراهم شده، به بهترین وجه استفاده می‌کنند. مثلاً اگر یک دقیقه فرصت برای صحبت با شخصیت مهمی برایشان فراهم شده باشد، قادرند بهترین چیز را به بهترین نحو از او بخواهند.
شب‌های قدر یکی از این فرصت‌‌های مغتنم است. شب‌هایی که این توان و قوۀ را دارند که با درخواستی درست و حساب شده، یک عمر اشتباه را جبران کنیم و یک عمر تازه برای خود بسازیم.
شب‌های قدر
با وجود اینکه شب‌های قدر فرصتی تکرار نشدنی در هر سال از زندگی ما هستند، اما بسیاری از ما از این فرصت بهره‌ای نمی‌بریم زیرا؛
- اهمیت لحظه لحظۀ آن را درک نمی‌کنیم.
- خواسته‌ای درخور شأن و جایگاه خود نداریم.
- از قبل خود را آمادۀ چنین لحظات مهمی نکرده‌ایم، در نتیجه خواسته‌هایمان سطحی و کم‌مایه است.
به همین دلایل است که ما به شب‌های قدر وارد می‌شویم، اما آرزوهایی را بر زبان می‌آوریم که تنها خواستۀ بخش‌های پایینی وجود ما هستند.
ظرفیت بالای قدر
ارزش زمینی که ظرفیت کشت انواع گیاهان را دارد، با زمینی که فقط می‌تواند یک نوع گیاه را در خود بپروراند، متفاوت است. در نتیجه می‌توان گفت که ظرفیت و توانایی هر چیز ارزش آن را مشخص می‌کند. مثلاً قابلیت‌های یک اتم اورانیوم با یک اتم کربن فرق دارد.
شب‌های قدر شب‌هایی هستند که به تنهایی ظرفیت یک عمر دنیایی را در خود جای داده‌اند. عمری که برابر با یک ابدیت است. هر دقیقه در شب‌های قدر معادل چند سال عمر دنیایی کارایی و ظرفیت دارد و شگفت‌آورتر اینکه در این شب‌ها هر خواسته‌ای مستجاب است، اما همۀ این ظرفیت‌ها تنها برای کسی کارایی دارد که موانع استجابت دعا را در نفس خود برطرف کرده است. حقیقت این است که بدون کسب آمادگی نمی‌توان از تمام توان موجود در این شب‌ها استفاده کرد. پس آمادگی برای شب قدر جزء ملزومات آن است؛ زیرا در شبی که به اندازۀ یک ابدیت ارزش دارد، خواسته‌های ما هم باید بزرگ باشند، خواسته‌هایی درخور شأن این شب‌ها و به اندازۀ یک ابدیت.
بزرگترین آرزویت چیست؟
اما بزرگترین خواسته چیست؟ آرزویی که نیازهای بیشتری را پاسخ می‌دهد؟ یا خواسته‌ای که به بالاترین نیاز پاسخ می‌دهد؟
شاید اگر از خدا درخواست مال و جایگاه و کمالات کنیم، خیلی از نیازهای دنیایی‌مان پاسخ داده شود. اما ممکن است با داشتن آنها هنوز هم آرام و شاد نباشیم؛ زیرا برای رسیدن به آرامش باید از قدر و جایگاه انسانی خود آگاه باشیم.
نباید فراموش کنیم که ماه رمضان ضیافتی است که میهمان آن بخش انسانی وجود ماست؛ پس در شب‌های قدر هم باید با آرزوهایی حاضر شویم که مختص به بخش انسانی وجود ما هستند. باید یاد بگیریم که با شناخت درست از بخش انسانی وجود یا همان خود حقیقی‌مان سقف آرزوهایمان را بلند کنیم. چون بخش انسانی وجود خواسته‌هایی فراتر از ثروت، خانواده، شهرت و علم دارد، آرزوی این بخش شباهت به کمال بی‌نهایت و رسیدن به جاودانگی نامحدود و ابدیتی در آرامش و شادی است. به بیان دیگر از آن جایی که خداوند کمال بی‌نهایت است، می‌توان گفت بخش انسانی وجود ما خود خدا را می‌خواهد.
قدرت ویژۀ برخی از زمان‌ها و مکان‌ها
اساساً شب با فطرت انسان تناسب و هماهنگی بیشتری دارد و انسان در شب از توان بالاتری برای بهره‌مندی از هر نوع لذتی برخوردار است. زیرا شب زمان سکوت است و امکان فراغت از مشغولیت‌ها در شب فراهم می‌شود.
این موضوع در مورد بعضی از مکان‌ها هم صادق است. یعنی بعضی از مکان‌ها هم ویژگی‌های متفاوتی دارند و قادرند تأثیر خاصی بر روی نفس انسان بگذارند. مکان‌هایی که فطرت در آنها بیدار شده و فشار طبیعت بر روی قلب کم می‌شود. مانند حسی که در حرم‌ها یا مساجد داریم. در واقع اینکه انسان از چه زمان و مکانی برای تغذیۀ معنوی خود استفاده کند، تا بیشترین سود را به دست بیاورد، نشان دهندۀ ذکاوت اوست.
انسان قَدرساز
شب‌های قدر از عظیم‌ترین شب‌های سال است، اما عظمت انسان از این شب‌ها نیز بالاتر است. خدا به انسان قدرتی داده که خود او نیز می‌تواند قَدرساز باشد. به این معنا که انسان قادر است برخی ایام و مکان‌ها را به ایام و مکان‌هایی، با اثراتی تعیین‌کننده و قدرتی ویژه تبدیل کند. لحظاتی که محل تصمیم بین آخرت و دنیای ماست می‌توانند، لحظۀ قدر انسان باشند و اگر در این لحظات تصمیم درستی بگیریم، تمام گذشته‌مان را تبدیل به نور خواهیم کرد. مانند حضرت عبدالعظیم (علیه‌السلام) که در یکی از این تصمیم‌ها توانست برای خود عاقبتی را رقم بزند، که زائر آستانش زائر سیدالشهدا باشد. این لحظه‌های قَدَرساز قادرند، فطرت انسان را از پایین‌ترین درجات طبیعت تا اعلی علیین بالا بکشند و انسان می‌تواند با ظرفیتی که خود ساخته، یک شبه ره صد ساله را طی کند. مانند حُر که در یک شب تصمیم خود را گرفت و ابدیت خود را رقم زد. در شبی که برای او شب قدر بود.
در این مقاله به جایگاه ویژۀ برخی زمان‌ها مانند شب قدر پرداختیم و گفتیم که بعضی از مکان‌ها نیز از قابلیت خاصی برخوردارند. شب قدر، شب استجابت دعاست؛ اما داشتن بالاترین خواسته‌ها و آرزوها، مستلزم شناخت جایگاه این شب و شأن و منزلت خود به عنوان یک انسان است. در این باره در مقاله‌های بعدی صحبت خواهیم کرد.
اگر شما هم تجربۀ خاصی از بهره‌مندی از شب‌های قدر داشته‌اید، خوشحال می‌شویم که در بخش نظرها آن را با ما در میان بگذارید.