بررسی قانون زوجیت و نقش آن در انسان‌شناسی

زوجی برای خودت انتخاب کن که از همه نظر با تو تناسب داشته باشد، تا در کنارش به آرامش برسی.

این جملۀ طلایی خلاصۀ همۀ نصیحت‌های قبل از ازدواج است و البته درست هم هست. کسانی که زوج نامناسب انتخاب کرده و پیامدهای سنگین آن را تحمل کرده‌اند، حتماً بر درستی این مطلب صحه می‌گذارند. البته قانون زوجیت یک مفهوم گسترده است و تنها شامل انسان نیست. خداوند همه‌چیز را در جهان به صورت زوج خلق کرده است.

زوجیت در لغت به معنای قرین بودن و همراه بودن است و قانون زوجیت به معنای رابطۀ میان دو چیز است که بر اساس برنامه‌ای معین، هدف خاصی را دنبال می‌کنند و وجود یکی بدون دیگری موجب اختلال در کارکرد اصلی و مورد انتظار است. فرقی نمی‌کند که این دو چیز نر و ماده باشند یا غیر آن، از جنس حیوانات و گیاهان باشند یا جمادات، کوچک باشند یا بزرگ، هم‌زمان باشند یا در طول هم، در یک مکان باشند یا در مکان‌های متفاوت، متضاد باشند یا شبیه هم؛ مهم این است که دو چیز قرین و جفت هم محسوب شوند. بنابراین مفاهیمی ‌‌مثل: نر و ماده، جاذبه و دافعه، بار مثبت و منفی، شب و روز، بهشت و جهنم، عقل و جهل، سبکی و سنگینی، گرمی ‌و سردی، خشکی و رطوبت و بسیاری از مفاهیم دیگر می‌توانند از مصادیق قانون زوجیت باشند.

همان طور که گفتیم قانون زوجیت تنها مربوط به قرابت در جنس نیست و جنبه‌های گوناگونی را پوشش می‌دهد. با پیشرفت علم گسترۀ بیشتری از قانون زوجیت کشف شده و این اصل امروزه حتی در ریزترین ذرات زیر اتمی که کوارک‌های D و U نام دارند و یا در گیاهان دو پایه‌ای هم اثبات شده است. در هر حال پایداری منظم و منطقی که در طبیعت وجود دارد ناشی از قانون زوجیت فراگیر در هستی است.

تناسب اولین فاکتور قانون زوجیت

حتما شما هم چنین جمله‌ای را شنیده یا خودتان استفاده کرده‌اید: «مدتی است نوشته‌ها و علائم جلوی چشمم بازی می‌کنند و نمی‌توانم خوب ببینم». چه اتفاقی افتاده است؟

چشم ما دیگر قادر نیست با زوج خود یعنی نور ارتباط صحیح برقرار کند؛ در نتیجه به بیماری ضعف بینایی مبتلا شده‌ایم. همۀ حواس پنج گانۀ ما زوج متناسب با خود را دارند و سلامت‌شان در گرو ارتباط صحیح با این زوج است. گوش ما با صدا جفت می‌شود وتنها با آن ارتباط برقرار می‌کند. پوست ما نسبت به هر چیز لمس شدنی مانند سرما و گرما واکنش نشان می‌دهد و زوج قوۀ چشایی ما طعم‌ها هستند.

تصور کنید به کسی که گرسنه است، یک کتاب فلسفی قطور پیشنهاد کنیم تا با خواندن آن گرسنگی‌اش برطرف شود! یا با بو کردن سعی کنیم صداها را بشنویم! کار خنده‌داری است و هیچ‌ کدام از ما چنین کاری نمی‌کنیم. زوج هیچ بخشی از وجود ما به درد بخش دیگر نمی‌خورد، زیرا با آن تناسب و سنخیت ندارد. شما اگر ده‌ها کلید را داخل قفل منزل‌تان بچرخانید، فقط آن کلیدی در را باز می‌کند، که با قفل جفت‌وجور شود.

رغبت دومین اصل مهم در قانون زوجیت

قانون زوجیت بیان می‌کند که، هر زوجی از دو بخش مجزا تشکیل شده که با یکدیگر رابطه دارند، این رابطه از هر نوعی که باشد با خود میل، گرایش، اراده به همراهی یا به طور کلی رغبت را همراه خواهد داشت. تمایل چشم برای دیدن، رابطۀ بین دو قطب یک آهنربا، گرایش بین نر و ماده در گونه‌های مختلف، علاقۀ بین عقل و کسب دانش و بسیاری از مثال‌های دیگر نمونه‌ای از رغبت و علاقۀ بین زوج‌های مختلف است.

به طور کلی امکان ندارد که رابطه‌ای از نوع زوجیت وجود داشته باشد، اما به میل و رغبت یکی از دو زوج نسبت به دیگری منتهی نشود. ما اگر مدت طولانی نسبت به غذا بی‌اشتها باشیم نگران می‌شویم، چون می‌دانیم این اتفاق طبیعی نیست، یا کسی که به سن بلوغ برسد، اما تمایلی به ازدواج و ارتباط با جنس مخالف نداشته باشد، طبیعی نیست و حتماً بُعد حیوانی وجودش از حالت تعادل خارج شده است. اگر دو سر مخالف آهنرباها را به هم نزدیک کنیم و جذبی اتفاق نیفتد، آهنربای ما خاصیت مغناطیسی خود را از دست داده است. با این حساب رغبت و میل بین یک زوج را می‌توان نشانه‌ای از سلامت و رشد طبیعی آن‌ها در نظر گرفت، که این مسأله را در درس‌های بعدی بیشتر توضیح خواهیم داد.

قانون زوجیت در وجود انسان

تصور همۀ ما از ازدواج داشتن همسری از جنس مخالف خودمان است. اما این مفهوم از ازدواج تنها بُعد جسمانی وجود ما را شامل می‌شود. زوجیت در انسان معنای گسترده‌تری دارد، چون انسان موجودی بسیار پیچیده است. ما ابعاد و مراتب وجودی متفاوتی داریم که هر کدام‌ از آن‌ها زوج خاص خود را دارند. زوجی که با ساختار آن‌ها تناسب و سنخیت دارد، میل و رغبت این بخش‌ها را برمی‌انگیزد و هر یک از ابعاد و مراتب وجود ما در کنار زوج خود به آرامش می‌رسند.

قانون زوجیت در مورد انسان ظرافت‌های خاصی دارد و از این نظر با بقیه موجودات متفاوت است. ما انسان‌ها یک زوج نداریم، بلکه همه بخش‌های وجودمان ازدواج می‌کنند و اتفاقاً زوج اصلی ما که رسیدن به او آرامش و شادی پایدار را برایمان به ارمغان می‌آورد، آن خانم یا آقایی نیست که در قاب عکس روی دیوار با لبخندی ملیح کنارمان ایستاده!

در این مقاله مفهوم زوجیت را بررسی کرده و گفتیم که همه چیز در جهان از این قانون پیروی می‌کند. علاوه بر این دو اصل مهم سنخیت و رغبت را در قانون زوجیت بررسی کردیم. درک قانون زوجیت عام در فهم انواع کمالات و ویژگی‌های موجودات و مهم‌تر از آن کمالات وجودی انسان بسیار حیاتی است. در این مقاله به زوج بودن تمام جهان اشاره کردیم و گفتیم که هر پدیده‌ای زوج مخصوص به خود را دارد. البته جالب است بدانید، که وجود زوجیت میان موجودات عالم، موضوعی است که در آیات متعدد قرآن از جمله آیۀ 49 سورۀ ذاریات و آیۀ 36 سورۀ یاسین به آن اشاره شده است.

شما هم اگر در این باره نظری دارید، در بخش نظرات با ما مطرح کنید.