چگونه خود را با ویژگی های زندگی در آخرت تطبیق دهیم؟
دوام آوردن ما در هر محیطی بستگی به هماهنگ بودنمان با شرایط زیستی آن محیط دارد. یعنی ما برای استفاده و بهره‌مندی از امکانات یک محیط باید با ویژگی های آن مطابقت و تناسب داشته باشیم؛ اگر در دنیا هستیم باید با ویژگی های دنیا هماهنگ شویم و اگر در آخرتیم باید با ویژگی های زندگی در آخرت هماهنگ شویم. چون بدن ما طوری طراحی شده که بتواند در شرایط خاصی از دما، رطوبت، و میزان اکسیژن زنده بماند و در اصل این محدودیت‌ها هستند که تعیین می‌کنند، ما در کدام بخش‌های کرۀ زمین می‌توانیم زندگی کنیم و در کدام بخش‌ها بدون وسایل و تجهیزات مخصوص، توانایی زندگی و ادامۀ حیات نداریم. عدم تناسب با شرایط خارج از جو زمین، زیر آب یا مناطق قطبی و کویری باعث شده که با وجود زمین‌های گسترده در این مناطق کسی به زندگی در آن‌ها رغبتی نشان ندهد.
ما با اینکه به‌طور مداوم و اکثراً ناخودآگاه از ابزارهای زیستی دنیایی‌مان استفاده می‌کنیم، کمتر در مورد منشأ آن‌ها و اینکه چه‌طور به‌وجود آمده‌اند، فکر می‌کنیم. چشم‌های ما طوری طراحی شده‌اند، که می‌توانند طیف معینی از رنگ‌ها و نورها را دریافت کنند، گوش‌های ما قادر به شنیدن اصوات با فرکانس‌های مشخص هستند، قلب ما بدون وقفه خون را در بدن به گردش درمی‌آورد و دست‌های ما قادر به انجام بسیاری از کارهای روزانه هستند. تمام این ابزارها، که مجموعه‌ای از میلیاردها سلول با اشکال و اندازه‌های گوناگون هستند، در رحم مادر و بدون دخالت ما شکل گرفته‌اند. ابزارهایی که حتی اگر با نبودشان زندگی ما پایان نیابد، قطعاً با سختی‌های بسیاری همراه خواهد بود.
جالب نیست که ما در طول نه ماه زندگی در محیطی که میلیاردها برابر کوچکتر و محدودتر از دنیاست، اندامی تولید می‌کنیم که تا آخر عمر می‌توانیم با آن‌ها در دنیا زندگی کنیم؟ و جالب‌تر اینکه همین الان و در محیط رحِمی دنیا هم در حال ساختن ابزارهایی آخرتی هستیم، ابزارهایی که در عالم دنیا اما متناسب با شرایط زیستی و ویژگی های زندگی در آخرت ایجاد و کسب می‌شوند. در حقیقت همان‌طور که بدن ما برای زندگی در این دنیا طراحی شده، ابزار و لوازم ما در آخرت هم باید هماهنگ با ویژگی های زندگی در آخرت باشند.
تفاوت‌های محیط زیستی دنیا و آخرت
ما انسان‌ها در مسیر خلقتمان، با دو مرحله تولد مواجه هستیم: تولد به دنیای فیزیکی و تولد به عالم آخرت.
هر دوی این تولدها در عین حال که باهم در ارتباطند، بیانگر دو مرحلۀ متفاوت از وجود ما بوده و ویژگی‌ها و شرایط مخصوص به خودشان را طلب می‌کنند. در رحم مادر، بدن مادی ما شکل می‌گیرد. بدنی که برای زندگی و بقا در شرایط محیطی مخصوصی در دنیای فیزیکی طراحی شده. ما در این مرحله هیچ کنترل یا اختیاری بر فرایند رشدمان نداریم، اما پس از تولد به دنیا فرصت جدیدی به صورت کاملاً ارادی برای ما آغاز می‌شود، فرصتی برای شکل دادن و کامل کردن ابزارهای زندگی آخرتی و آماده شدن برای شرایط زیستی و ویژگی های زندگی در آخرت.
در‌حالی‌که قبل از تولد به دنیا پدر و مادر برای رشد و سلامت جسمی جنین در رحم تلاش می‌کنند و به اهمیت «سلامت نوزاد» آگاه هستند، در زندگی دنیایی خود ما مسئول شکل‌دهی و تکامل ابعاد وجودمان و آماده شدن مطابق با ویژگی های زندگی در آخرت هستیم. تلخ‌ترین لحظه چه برای پدر و مادری که منتظر تولد نوزاد خود به دنیا هستند و چه برای ما که قرار است به آخرت متولد شویم، لحظه‌ای‌ست که تولدی همراه با نقص عضو یا عضوی اضافه به محیط جدید داشته باشیم. نوزادی که با چنین شرایطی به دنیا متولد شده باید رنج درمان و عدم استفاده از امکانات دنیا را حداقل برای چند ده سال تحمل کند. و در تولد به آخرت که با زندگی‌ای ابدی مواجه هستیم، به اندازۀ یک ابدیت گرفتار خواهیم بود.
در درس‌های گذشته متوجه شدیم که هرچیزی که در دنیا به دست می‌آوریم، از قبیل مال، ثروت، مقام، آبرو و حتی دانش و روابط انسانی تنها در چهارچوب زندگی دنیایی ما کاربرد دارد و در آخرت جایگاه و اهمیت خود را از دست می‌دهد، در مقابل قلب سلیمی که خدا در قرآن به آن اشاره کرده، تنها ابزار و دارایی ما برای زندگی در آخرت شناخته می‌شود. قلبی که فارغ از قلب صنوبری شکل موجود در سینۀ ما بوده و تعریف آن مربوط به بخش انسانی و غیر مادی وجود ماست.
ما معمولاً پیش از ورود به جایی شرایط آن را بررسی می‌کنیم و بسته به مدت زمان اقامتمان نسبت به تهیۀ لوازمی که در آنجا به آن نیاز داریم، اقدام می‌کنیم. تکامل معنوی و اخلاقی ما در دنیا هم پیش‌زمینه‌ای برای ورود به عالم آخرت است. ما در دنیا با ابزارهایی مادی و فیزیکی متولد می‌شویم، اما باید خود را برای زندگی در عالمی که فراتر از ماده است، آماده کنیم. این آمادگی مستلزم داشتن شناخت نسبت به خود حقیقی‌مان، ویژگی‌های جایی‌که می‌خواهیم به آن وارد شویم و به‌دست آوردن ابزاری متناسب با شرایط زیستی آنجاست.
ابزارهای زیستی و ویژگی های زندگی در آخرت
مفهوم «قلب» و «سلیم» بودن آن در چهارچوب زندگی آخرتی یک سؤال کلیدی است که به ابعاد عمیق‌تر وجود ما برمی‌گردد. ما برای مطابقت با ویژگی های زندگی در آخرت قطعاً نیاز داریم که بدانیم منظور از «قلب سلیم» چیست و چگونه می‌توانیم با کسب آن خود را برای این سفر ابدی آماده کنیم. قاعدتاً پدیدآورندۀ هر چیزی آگاه‌ترین فرد در مورد ویژگی‌های آن است. همان خدایی که در محیط بسته و تاریک رحم مادر بدن دنیایی ما را با ریاضیاتی کاملاً دقیق و متناسب با قوانین دنیا خلق کرده، به ما از ریاضیات عالم بی‌نهایت ملکوت و ویژگی های زندگی در آخرت هم خبر داده و از ما خواسته تا با کسب قلب سلیم خود را برای آن آماده کنیم.
«قلب» در اینجا به معنای مرکزی برای بُعد انسانی و وجود حقیقی ماست؛ با معنای رایج قلب به‌عنوان عضوی که خون را در بدن به گردش درمی‌آورد تفاوت دارد و به جنبه‌های عمیق‌تر شخصیت، اخلاق، احساسات و روحیات ما اشاره می‌کند. «سلیم» بودن آن هم به معنای سالم، پاک و بی‌آلایش بودن آن از لحاظ اخلاقی و روحانی است. قلبی که سلیم باشد، عاری از حسادت، کینه، غرور و دیگر صفات منفی بوده و مملو از عشق، آرامش، شادی و درک عمیق از حقیقت‌های زندگی است.
ما برای آماده شدن طبق ویژگی های زندگی در آخرت نیازمند تمرین و توجه به این جنبه‌های معنوی و اخلاقی وجود خود هستیم، که جز از طریق خودشناسی و کسب قلب سلیم به دست نمی‌آید، در حقیقت هرچیزی غیر از یک قلب سلیم که توانایی ارتباط با معشوق حقیقی خود را دارد، مزاحم ما بوده و باعث معطلی ما در عالم آخرت می‌شود.
ما در این مقاله اهمیت مطابقت با ویژگی های زندگی در آخرت را بررسی کردیم. گفتیم که راحتی و بقای ما در هر محیطی به مطابقت با شرایط زیستی همان محیط بستگی دارد. همان‌طور که برای زندگی در دنیا به بدنی سالم نیاز داریم، زندگی ما در آخرت هم نیازمند ابزارهای متفاوتی است که تنها در سایۀ کسب قلب سلیم به آن‌ها خواهیم رسید. در واقع قلب سلیم تنها دارایی ما در عالم آخرت بوده و در صورت به همراه نداشتن آن دچار محرومیت ابدی از امکانات و شگفتی‌های عالم آخرت خواهیم شد.
آیا شما هم به ویژگی های زندگی در آخرت فکر کرده بودید؟ چه‌قدر خود را آمادۀ استفاده از امکانات و ویژگی های آن می‌بینید؟ بی‌صبرانه منتظر خواندن نظرات شما در این زمینه هستیم.