گرفتاری در جهنم نفس چگونه اتفاق می‌افتد و راه عبور از آن چیست؟
ما در دل جهنم هستیم!
تعجب نکنید. بد نیست بدانیم که صراط از داخل جهنم می‌گذرد، نه از روی آن و همان‌طور که در درس‌های قبل متوجه شدیم، صراط هر کدام از ما نفس ماست. آتش جهنم حتی در این دنیا هم می‌تواند قلب ما را بسوزاند و تباه کند، اما متأسفانه بیشتر ما به‌جای فرار کردن از این آتش به‌سمت بهشت و رساندن خودمان به شادی و آرامش پایدار، دچار گرفتاری در جهنم شده و توانایی تشخیص به‌موقع نشانه‌های آتش را نداریم، اما آیا راهی برای دیدن و تشخیص این آتش وجود دارد؟
جالب اینجاست که با پیشرفت تکنولوژی و وجود دستگاه‌هایی مانند x-ray، MRI، یا دستگاه سونوگرافی چنین اتفاقی در رابطه با دیدن درون بدن مادی ما امکان‌پذیر شده. یکی از شگفت‌انگیزترین مناظری که علم دیدن آن را برای بشر ممکن کرده، تماشای جنین در رحِم مادر است. موج‌های دستگاه سونوگرافی که از جنس صدا هستند، در برخورد با حجم بدن جنین و بازگشت به دستگاه تصویر کاملی از اندام‌های جنین را برای ما ایجاد می‌کنند و بااینکه جنین به‌کلی از دنیایی که ما در آن هستیم بی‌خبر است، اما ما می‌توانیم اندازه و ابعاد تک‌تک اندام‌های درونی بدنش را با دقت بسیار زیادی اندازه‌گیری کنیم و حتی اگر نقص یا مشکلی می‌بینیم، برای رفع آن تلاش کنیم، اما سؤال مهم اینجاست که آیا برای بررسی سلامت روح هم مقیاسی در اختیار داریم؟ چیزی‌که مثل سونوگرافی ما را از سلامت روحی‌مان مطمئن کند و یا مانند آزمایش خون ما را از وجود بیماری‌ها باخبر کند؟ ما برای دانستن نحوۀ عملکردمان در برخورد با مسائل و اتفاقات نیاز داریم که بدانیم کی دچار گرفتاری در جهنم شده‌ایم، در درونمان چه می‌گذرد یا وضعیت نفس ما به چه صورت است؟
آیینه‌هایی برای نشان دادن حقیقت نفس ما
هرچند علم تجربی نمی‌تواند پدیده‌های غیرمادی را درک کرده یا آن‌ها را توضیح دهد، اما ما به‌طور فطری به سیستمی مجهز هستیم که می‌توانیم روحمان را به‌طور پیوسته بسنجیم و از سلامتی یا نقص و بیماری‌اش مطلع شویم؛ در حقیقت این ابزارها مثل آیینه‌ای در قلب ما کار گذاشته شده و خودشان را در قالب دو احساس شادی و آرامش نشان می‌دهند. از اولین نشانه‌های بیماری قلب احساسات منفی مثل غم، گرفتگی، وسواس، حسادت، زودرنجی، عصبانیت، تعصب، غرور، کینه و… است. همان احساساتی که ما غالباً آن‌ها را به‌عنوان یک خصوصیت در خلق‌وخوی خود قبول کرده‌ایم و نه‌تنها برنامه‌ای برای عبور از آتش و گرفتاری در جهنم آن‌ها نداریم، بلکه به این ویژگی‌ها افتخار هم می‌کنیم.
جمله‌هایی مثل: «من خیلی زود ناراحت می‌شوم»، «من کمی عصبی مزاجم»، «من خیلی مغرورم»، «من نمی‌توانم دیگران را راحت ببخشم»، «ما خانوادگی اهل شکم هستیم» و… جمله‌های آشنایی هستند که ما در توصیف شخصیت خودمان از آن‌ها استفاده می‌کنیم. غافل از اینکه هرکدام از آن‌ها ویژگی‌هایی از آتش جهنم نفس ماست. نکته اینجاست که متأسفانه بیشتر ما در اثر خوردن خوراک جهنمی تغییر ذائقه می‌دهیم و توانایی درک درست این احساسات نابه‌جا را نداریم. تا جایی که نه‌تنها گرفتاری در جهنم و سوزش حاصل از آتش این احساسات منفی را متوجه نمی‌شویم، بلکه حتی از حضور در این جهنم لذت هم می‌بریم و زمانی با باطن جهنمی این نوع خلق‌وخوها روبه‌رو می‌شویم، که بسیار دیر شده و دیگر فرصت تغییر کردن و تبدیل شدن و به‌عبارتی ابزار انجام این کار با انتقال روح ما به برزخ از دست رفته است.
روح ما این توانایی را دارد که وسعتی به اندازۀ بهشت یا تنگنایی به قدر جهنم را در خودش جای دهد. نفسی با این ویژگی بزرگترین معیار سنجیدن میزان نزدیکی ما به خداست. قلب ما مثل آیینه‌ای‌ست که تمام گذشته و حال ما و تمامی اعمال و افکارمان را از خود منعکس می‌کند و چهرۀ واقعی روحمان را نشان می‌دهد. درست مثل آیینه‌ای که حتی کمی غبار هم آن را به‌کلی از فایده می‌اندازد.
دورشدن از جهنم
اولین قدم برای ترک جهنم تنفر از جهنم و مظاهر آن است و ازآنجایی‌که ما مدام در ارتباط با دیگران هستیم، پیوسته امکان دچار شدن به آتش و گرفتاری در جهنم را داریم؛ در نتیجه باید همیشه خودمان را در یک مسابقه یا امتحان حاضر ببینیم و هیچ‌وقت با توهم مطمئن بودن از خودمان وارد رابطه با دیگران نشویم. ما تا زمانی که تغافل و بی‌خیالی را در مورد مرتبه‌های پایینی وجودمان یاد نگرفته باشیم، فقط به حجم جهنم موجود در نفسمان اضافه می‌کنیم. جهنمی که دیگر به راحتی نمی‌توانیم آن را سرد و خنک کنیم.
تشخیص گرفتاری در جهنم و دور شدن از آن احتیاج به تمرین و تلقین زیادی دارد و هر تمرینی قاعدتاً با خود زمین خوردن و شکست را هم به همراه دارد، پس باید دوباره بلند شویم و تمرین را از سر بگیریم، درست مثل ورزشکاری که سال‌ها برای رساندن خود به مقام اول جهان تلاش می‌کند.
یکی از بهترین و کوتاه‌ترین راه‌ها برای دوری از جهنم و خاموش کردن بیماری‌های روحی، یاد خداست. کسی‌که به یاد خدا مسلح می‌شود، هیچ چیزی را باارزش‌تر از رابطه‌ای که با خدا دارد، نمی‌بیند و به هیچ فکر، رابطه و انتخابی اجازۀ وارد شدن به رابطه‌اش با خدا و خراب کردن آن را نمی‌دهد. برای چنین کسی خدا بهترین وکیل است. گرفتن حقوقش را کلاً به خدا می‌سپارد و خود را وارد روابط آسیب‌زا و جهنمی برای گرفتن حقش از دیگران نمی‌کند. در حقیقت چنین فردی در همۀ اعمالش تنها یک هدف دارد که همان رضایت خداست؛ در نتیجه در روابطش توقع و درخواستی ندارد و دیگران توانایی تولید جهنم در نفس او را ندارند.
انس با جهنم
درست است که گرفتاری در جهنم شیرین نیست، اما نباید فراموش کنیم که همۀ ما به نوعی در گرو اعمال و گذشتۀ خود هستیم. کسی‌که نزدیک بودن ملاقات با خدا را قبول نداشته باشد و زندگی‌اش را در جهت رسیدن به این هدف شکل ندهد، دچار کفر و شرک می‌شود؛ دو خصلتی که حتی مقدار کمشان باعث نابودی تمام اعمال ما می‌شود. چنین کسی در درجه‌ای از نقص و بیماری به آخرت می‌رسد که حتی شفاعت معصومین هم در او تأثیری ندارد، چون به اندازه‌ای از معصومین که نمونۀ انسان کامل و صفات خدا هستند، فاصله گرفته که حتی به قیمت نجات پیدا کردن از آتش هم حاضر به نزدیکی به آن‌ها نیست. در واقع انسی که در دنیا به جهنم داشته و آتشی که در دنیا در قلبش روشن کرده است، با هیچ وسیله‌ای خنک و خاموش نمی‌شود. پس تمام اعمال و کمالات ما تنها در صورتی ارزش دارند و وزن می‌گیرند که قلبمان از هر نوع شرک و کفر خالی بوده و در سلامت کامل باشد.
ما در این درس آموختیم که برخی از احساسات می‌توانند ما را دچار گرفتاری در جهنم کنند، البته ما تا زمانی که توانایی تشخیص این جهنم را نداشته باشیم، نمی‌توانیم خود را از آن رها کنیم. قلب ما مانند آیینه‌ای برای تشخیص این آتش‌ها عمل می‌کند، اما اولین قدم برای عبور از جهنم نفس تنفر از جهنم و مظاهر آن است. تشخیص گرفتاری در جهنم نیاز به تمرین دارد و یاد خدا می‌تواند ما را به بهترین وجه از این حال بد دور کند، در حقیقت شرط عبور از جهنم نفس، عدم انس با جهنم در دنیا و آلوده نبودن به کفر و شرک است.
شما چقدر توانایی تشخیص گرفتاری در جهنم را دارید؟ آیا پیش از این هم با مظاهر جهنم نفس آشنا بودید؟ بی‌صبرانه منتظر نظرات ارزشمند شما در این زمینه هستیم.